Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MarekMichalski
dziełoHeinecciusa.Jakzauważyłanalizującproblematykępierwszejpolskiejnowo-
żytnejregulacjiwekslowejFr.K.Fierichponieważżadenprzepiskonstytucjiniepre-
cyzował,któremuzwieluwydańElementaIurisCambialisnależałoprzypisaćrolęius
subsidiarium,askorokonstytucjanieodwoływałasiędokonkretnegowydania,mogła
powstaćwątpliwość,któreztychośmiuwydańmacharakterprawaposiłkowego.
WswoichbadaniachFr.K.Fierichustalił,żewobectego,wchwiliwydaniakonsty-
tucjizroku1775ostatnimwydaniemdziałaHeinecciusabyłowydaniesiódme,czyli
z1764r.,przetowłaśniedrugiewydanienorymberskieuważaćnależyzawłaściwe
źródłoposiłkoweprawawekslowego,objętegokonstytucjąz1775r.42
Prawoz1775r.obejmowałoswoimzakresemwszystkieistotneaspektysto-
sunkówwekslowych,ponieważpozaaspektamimaterialnymiuwzględnionownim
równieżaspektyprocesoweiegzekucyjne.Miałoonozatemcharakterkompleksowy
wzakresieregulowanejprzezniematerii,chociażzpunktuwidzeniacałokształtu
prawahandlowegoproblematykawekslowo-prawnamiaławymiarszczególny.
Jednakżeoznaczeniukonstytucjiz1775r.przesądzainnanaderistotnaokolicz-
ność,zwłaszczagdybyująćodstronycharakterumodernizacyjnegotejregulacji.
Właśniekonstytucjaz13.04.1775r.statuowałaogólnązasadęoktórejwcześniej
wspominano,wmyślktórejzajmowaniesięwsposóbstałyhandlemniemogłojuż
odtądprowadzićdoutratyszlachectwa.Wyrażonotowsposóbwyraźnyijedno-
znaczny:niżodtądszlachcicwszelkiegorodzaju,kupiectwemsiębawiący,szlachec-
twaswegoutracaćniebędzie”43.JakzauważaFr.K.Fierich,przywołaneprzepisyjako
pierwszewprawiepolskimwprowadzaływolnośćhandlowaniacodzisiajokreśla
sięwolnościągospodarcząatymsamymmiałyspowodowaćwzrostzainteresowania
instytucjąweksla44.Niestety,nadużywanieweksli,zwłaszczaprzezmłodzieższlachec-
ką,aleitychspośródszlachty,którzynieparalisiędziałalnościąprzemysłowąani
handlową,prowadziłodozadłużaniamajątkówszlacheckich,awkonsekwencjido
ichutraty.TakotocharakteryzowałtenstanFr.K.Fierich:nNiejednokrotniewysta-
wiałszlachcicwekselnakilkanaścierazywyższąkwotęodkwoty,którąotrzymałod
wierzyciela;zwłaszczamłodzieższlachecka,korzystającztychułatwień,przystąpiłado
zaciąganiawtejformiedługówiprzeztosamoprzyczyniłasiędozrujnowaniawielu
fortunwkraju”45,przytaczającnadtozastenogramemsejmowymsłowaposłakra-
kowskiegoDrewnowskiego:nWiadomoiestwielu,wexlewychodziłynakilkanaście
tysięcyCzerwonychZłotych,choćledwotysiąc,lubkilkasetnaniewzięto”46.Ztej
racjikolejnekonstytucjez1776iz1778r.szływkierunkuograniczeniamożliwo-
ściwykorzystywaniaweksli,najpierwpodwyższającwiekzdolnościwekslowejdo24.
rokużycia,potempoprzezzakazwystawianiaweksliprzezposesjonatów,czyliszlachtę
42TakFr.K.Fierich,Prawowekslowe...,s.16.
43Por.Voluminalegum:VIII,s.183.
44Fr.K.Fierich,Prawowekslowe...,s.23.
45Fr.K.Fierich,Prawowekslowe...,s.23.
46Fr.K.Fierich,Prawowekslowe...,s.32.
106