Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MarekMichalski
atowarzystwemanonimowymart.38kodeksuwyróżniałnadtopodtyppośredni,
tj.towarzystwopodimieniemkomandytowymzkapitałemnaudziały(akcje)podzie-
lonym,tj.pierwowzórobecnejspółkikomandytowo-akcyjnej.
Takotopoprzezfrancuskiekodyfikacje:cywilnąihandlowądoprawa
polskiegowprowadzonezostałyunormowaniaregulującewsposóbjaknajbardziej
nowoczesnywówczas,tj.napoczątekXIXw.,instytucjeprawno-handlowe,tworząc
podstawyprawneiinstytucjonalnepodpóźniejszydynamicznyrozwójstosunków
kapitalistycznychnaterenachKrólestwaPolskiegopo1815r.Dziękibowiemrozwią-
zaniomzawartymwkodeksiehandlowymNapoleonaprzyjętyminextensodoprawa
KsięstwaWarszawskiegospołeczeństwoKsięstwauzyskałodoskonałenarzędziado
pracynadodbudowązamierającegowcześniejżyciagospodarczego,cosłużyćmiało
budowienowoczesnejgospodarkikapitalistycznej.Zaowocujetodekadępóźniej,
ponieważzgołajużodmiennybędzieobrazKrólestwaPolskiegowdobiekonstytucyj-
nej.WedługJ.RutkowskiegorozwójKrólestwa,jakimiałmiejscedo1830r.,stanowi
jednąznajświetniejszychkartwcałejhistoriiprzemysłuwPolsce53.Niewątpliwie
wpływnatomiałzarównosystemprawacywilnego,jakisystemprawahandlowego,
opartenakodeksachnapoleońskich,któreutrzymanowmocy,mimoupadkuKsię-
stwaWarszawskiego.Wdoktrynieprawapodkreślasię,żeprawodawstwoKrólestwa
Polskiegobyłodostosowanedopotrzebgospodarkikapitalistycznejwdużowiększym
stopniuniżpraworosyjskieobowiązującenaterenachcesarstwarosyjskiego54.
Modernizacyjnywymiarregulacjiprawno-handlowych,zarównotejz1775r.,
jakikodeksuhandlowegoz1807r.,nieulegawątpliwości.Zakażdymrazemodwo-
ływanosiędowzorcówzagranicznych,jakotychsprawdzonychiskutecznieweryfi-
kowanychwnowoczesnymjaknatamteczasyobrociehandlowym.Niewątpliwie
skoronawiązywanodowzorówobcych,niesposóboprzećsięwrażeniu,żemoderni-
zacjetemiaływsobiedużyładunekimitacyjny.Zdrugiejstronyusprawiedliwieniem
tegopodejściamusząbyćsłowa,którymiw1784r.T
.Ostrowskiprzywoływany
wcześniejcharakteryzowałpustkęlegislacyjnącodotychobszarówprawa,które
powinnyaleprzezichbrakskutektennastąpićniemógłintensyfikowaćwysiłkina
rzeczpobudzeniagospodarczegokrajuwczasachjegoostatniegojużzrywureforma-
torskiegoprzedutratąniepodległości.Prawneotoczenie,którewarunkowałobywłaś-
ciwyrozwójgospodarczypraktyczniedokońcaXVIIIw.,nieistniało.Anachronizm
iarchaizmprawastaropolskiegoskazywałyPolskęijejspołeczeństwonatkwienie
wmarazmiegospodarczymiopóźnieniecywilizacyjne.Niemogłatemuprzeciwdzia-
łaćjakżefragmentarycznamodernizacjaprawawzakresiestosunkówwekslowych.
Zgołainnasytuacjamiałajużmiejscewrazzwprowadzeniemdoprawapolskiego
naterenachKsięstwaWarszawskiegokodyfikacjinapoleońskich.Stanowiłyone
53TakJ.Rutkowski,HistoriagospodarczaPolski,t.II,Czasyporozbiorowedo1918r.,Poznań1950,
s.93.
54TakM.Michalski,GenezaspółkiakcyjnejwobrocieprawnymwPolsceorazwprawiepolskimdo
1918r.,Mon.Pr.Hand.2017/2,s.11in.
108