Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.1.Celebadawczeipodstawowezałożeniateoretycznepracy
wyłączającychlubumniejszającychodpowiedzialnośćkarną.Znamienne
jestto,żetesameprzesłankiczęstostanowiątakżelegitymacjędowymierze-
niakary.
Zarównopraktyk,jakiteoretykprawazpewnościąbędąmieliodmienne
oczekiwaniawobecniniejszegoopracowania,zjednejstronypowinnoono
przecieżdążyćdorozwiązaniawielu,jaksięwydaje,problemówdogmatycz-
nychzwiązanychzzawinieniemorazwsposóbpraktycznypokazać,jak
dowodzićiargumentowaćzaprzyjęciemokreślonegostopniazawinienia,
acozatymidzie,jaknależycieumotywowaćrodzajidolegliwośćkary,
zdrugiejzaśpowinnoonoodrywaćsięodprawaobowiązującego,gdyżtylko
wówczasmożliwajestkrytycznaanalizategożprawa.Rozważaniateoretyczne
oprawieobowiązującym,wodróżnieniuodrozważańdogmatycznych,nie
koncentrująsięnakształcieinstytucjiprawnychnadanymimprzezokreślony
systemprawny,leczprzywykorzystaniuwarsztatumetodologicznego
wskazująnamożliwekształtytychżeinstytucji(badaniapodstawowe)oraz
proponująwłączenieinstytucjiouzyskanymwwynikuanalizkształciedo
obowiązującegosystemuprawnegozapomocąodmiennejniżdotądinter-
pretacjiprzepisówobowiązującychlubzapomocąuwagdelegeferenda
(badaniaaplikacyjne).Pracaprawniczaniemożesięobyćbezkredo,czy
traktujeoprawieobowiązującymczyteżjejcelemjestposzukiwanieidei
słusznegoprawa,cowymuszaprzyjęciewypracowanejprzezautorabądź
przejętejzaswojądefinicjiprawajakotakiego7.L.Petrażyckiprzyjmował,
żeniemożnamówićoprawiebezokreślenia,czymonojest.Zracjitego,że
winamazeswejnaturyniezwyklebliskiekonotacjezmoralnością,niesposób
kontynuowaćrozważańwkwestiipojęciawinytakżebezrozgraniczenia
pojęćprawaimoralności,acozatymidzie,bezwskazanianawinęmoralną
iwinęprawną.Jużteraz,niejakowyprzedzająctokwywodu,możnapoczynić
stwierdzenie,żeobarodzajewinyniewbrewpozoromodsiebieodległe.
Ewolucjaprawnegoaspektuwinydążywręczdotego,abyzbliżyćsiędo
aspektumoralnego,przyczymzaznaczyćnależy,żezzachowaniemodmien-
ności,jakiezwykłosięprzypisywaćtymdwómrozłącznymsystemomnor-
matywnym.Pamiętaćnależy,żeczyminnymjestteoretyczneujmowanie
7Orozróżnieniupojęciaprawaipojęciaprawaobowiązującego-zob.J.Lande,Normaazjawisko
prawne,Czas.Pr.iE.1925,t.XXIII,s.336-348;J.Lande,Sprawateoriiprawa,GłosPrawa1933,
nr7-11,za:J.Lande,Studiazfilozofiiprawa,oprac.K.Opałek,wstępJ.Wróblewski,Warszawa
1959,s.653-668.
21