Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Modeleorganizacyjnepartiipolitycznych
15
Wstrukturzeorganizacyjnejpartiimożemy,opróczwcześniejopisanych
wskaźników,obserwowaćtakżehoryzontalnąiwertykalnąliniękomunikacji.
Komunikacjahoryzontalnazwiększamożliwościkontaktówpomiędzypo-
szczególnymielementamipartii,najczęściejpomiędzyorganizacjamipodsta-
wowymi.Niskistopieńkomunikacjioznaczaczęstocentralizacjęwładzy,
awysokiprowadzidolokalnejdecentralizacji.Wertykalnaliniakomunikacji
odpowiadazakontaktypomiędzyróżnymistopniamiwhierarchiiorganizacji
partiiijeśliprzebiegawkierunkuzgórynadół,chodzinajpewniejopartię
scentralizowaną.Wertykalnąformękomunikacjimożnaczęstozaobserwować
wpartiachoprzejrzystympodzialewewnętrznym.22
Nieodzownąpodstawąkażdejstrukturyorganizacyjnejpartiijestczłon-
kostwo,któremożemiećrozmaiteformy,alejeślichodziostrukturęorga-
nizacyjną,najważniejszejestto,żeczłonkostwomożebyćbezpośrednielub
pośrednie.Członkostwobezpośredniejestzwiązanezzasadyzindywidualnym,
formalnymaktemwstąpieniadopartiipolitycznejlubruchu.Członkostwo
pośrednieprzeciwnie,niepowstajeprzezindywidualneprzystąpieniedopartii,
aleprzezwstąpieniegrupowewramachinnejorganizacji,doktórejnależydana
osoba.Takieprzyjęciewymaganiekiedytakżeformalnegopotwierdzeniadanej
osoby.Członkostwopośredniezregułyłączysięzpartiamimasowymi,do
którychbyliprzyjmowaniczłonkowieróżnychstowarzyszeńiorganizacjizawo-
dowych.23
Wynikaztego,żetrzyelementy:członkostwo,strukturawewnętrzna
izarządzaniepartiąpolitycznąstanowiąnajważniejszeczynnikianalizystruk-
turyorganizacyjnejpartii.24
Ewolucjamodelupartii
Partiepolitycznewewspółczesnymrozumieniusąwytworemspołeczeń-
stwaXIXwieku,chociażpewneformygrupowaniasiępolitycznegopodobnedo
partiimożnaspotkaćtakżewXVIIIwieku.Podstawyteoriiorganizacjipartii
politycznychzostałyustalonenapoczątkuXXwieku(wroku1902)przez
M.Ostrogorskiego,którywszczegółowymstudiumanalitycznymzatytuło-
wanymDemocracyandtheOrganizationofPoliticalPartieszwróciłuwagęna
oligarchicznetendencjepanującewewnątrzpartii.Pracatamiałacharakter
pionierski,alebyłaopartajedynienabadaniachprowadzonychwdwóchkrajach
izajmowałasięwyłączniepartiamitzw.klasyśredniej.Ostrogorskizwrócił
uwagęnaczęstezjawiskoówczesnychpartii–natendencjędoosłabiania
22Tamże,s.9.
23Wpolskichrealiachtakasytuacjamiałamiejscenaprzykładw1999roku,kiedySojuszLewicy
Demokratycznejjakokoalicjawyborczaprzekształciłsięwjednolitąpartiępolityczną.Zob.szerzej:
przypisnr193.
24Ciekawąanalizęopartąnadwóchwskaźnikach:stopniuzorganizowaniaistrategiifinanso-
waniapartiiprzeprowadziłO.Gedymin.Zob.O.Gedymin,Finansowaniepartiipolitycznych,Biuro
StudiówiEkspertyz,Warszawa1994,nr235,s.6–7.
