Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
międzyjęzykiemapoznaniem(J.Kaiser)oraznadrolądziecięcychpytańwrozwoju
(M.Ligęza),jakipodejmująnowe,ważnekierunkibadańnadpoznawczymrozwojem
wdzieciństwie,amianowicienadtzw.teoriamiumysłu(M.Białecka-Pikul).
JanKaiserwartykuleStanysubiektywneajęzykanalizujezwiązekafektywnychokre-
śleńjęzykowychzsubiektywnymistanamiafektywnymi.Wykazuje,żeludziemówią
oswoichprzeżyciachniewprost;raczejopisująokolicznościpojawieniasiędoznań
orazobjawypobudzeniawegetatywnegoinapięciamięśniowegoniżsamedoznania.
Fakttenjestspowodowanyzarównotrudnościąuchwyceniaistotystanusubiektywne-
go,jakibrakiemuniwersalnychsłówodnoszącychsiędostanówsubiektywnych,które
miałybyodpowiednikiwróżnychjęzykach.Związekokreśleńprzymiotnikowychsta-
nówafektywnychzespecyficznąaktywnościąkorymózgowej,potwierdzonywbada-
niacheksperymentalnych,interpretujeautorwkategoriachefektumodulacyjnego,co
oznacza,żestanafektywnywzmacniareakcjęnaprzymiotnikiokonotacjiafektywnej
zgodnejzokreślanymstanem.
Rolępytaństawianychprzezdzieciwwiekuprzedszkolnymwbudowaniuwiedzy
oświecieukazujeMariaLigęzawartykuleJakżyć?–wiedzazdobywanaprzezpy-
taniadziecięce.Dziecistawiająpodczasdziałaniapytania,abyuzupełnićinformacje
związanezdanąsytuacją,poznaćregułyzachowania,odkryćpodstawoweiprzenośne
znaczeniawypowiedzeń.Celomtymsłużą,jakwykazałybadaniaautorki,zarówno
pytaniapojedyncze,jakiseriepytań.Łańcuchypytańorganizująswoistąinterakcję
międzydzieckiemadorosłym,tworzącspontanicznydyskursedukacyjny.
WartykuleTeoriaumysłu.IstotaimechanizmyrozwojuMartaBiałecka-Pikuldoko-
nujeprzeglądubadańnad„teoriąumysłu”iwskazujenaichznaczeniewwyjaśnieniu
rozwojupoznania.Tenobszarbadańcechujeróżnorodnośćpodejść,wśródktórych
zaznaczająsię:teoriateorii(m.in.Carey,Gopnik,Gelman,Wellman),ujęciemodu-
łowe(m.in.Leslie),nurtprzetwarzaniainformacji(m.in.Case,Siegler),empiryczne
generalizacje(m.in.Bruner,Meins,Nelson).Pluralizmwwyjaśnianiurozważane-
gozagadnieniapozwala,zdaniemautorki,widziećproblemzróżnychperspektyw.
JednocześnieBiałecka-Pikulwskazujenakonstruktpozwalającynaujęciesyntetyczne;
jestnimmetareprezentancjaczymetapoznanie.
Dawniejszeinowebadanianatematkontaktówczłowiekazesztukąwróżnych
okresachrozwojuzostałyprzedstawionewartykułachzamieszczonychwdzialeDziecko
idorosływrelacjizesztukąimediami.MariaManturzewska,uczennicaSzumanaiwie-
loletniauczestniczkarozmówzProfesoremosztuce,prezentujewartykuleStefana
SzumanapsychologiamuzykikierunkibadańprowadzonychprzezSzumanawzakresie
psychologiimuzyki.PodkreślainspirującyiznaczącywkładdziełaSzumanawpsy-
chologięhumanistyczną.Przypominajegoideę,bynauczyćspołeczeństwoobco-
waćzesztuką,wtymtakżezmuzyką,awięcnauczyćsłuchaniamuzyki.Zdaniem
Manturzewskiej,praceSzumanapokazują,jakzajmowaćsiępsychologiąsztuki,nie
gubiącaniczłowieka,anisztuki.
DorotaKubickawartykuleRozwójczłowiekawzmediatyzowanymświecieukazuje,jak
media,wkraczającwżyciecodzienneprzeciętnegoczłowieka,zczegoonniezdajesobie
nawetsprawy,tworząnowewarunkijegorozwojuisamorozwoju.Media,uczestnicząc
wpośrednichiquasi-interakcjach,tworząkontekstdlastrukturyzowaniairestruktury-
zowaniadoświadczeniaindywidualnego.Autorkarozważawpływstarych(zwerbalizo-
wanych)inowych(audiowizualnychiinteraktywnych)mediów,wskazującnaznaczący
wpływtychdrugich,którebardziejangażująodbiorcęzarównopoznawczo,jakiemo-
cjonalnie.Dajetakżeprzeglądbadanychzagadnieńdotyczącychwpływumediów.
8
