Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MITOWALCEBAALAZMORZEM*
StarożytnemiastoUgarytodkrytonastanowiskuRasSzamra,12kmnapół-
nocodsyryjskiegoportuLatakia.Wśródutworówliterackich,znalezionychtam
ispisanychwlokalnymjęzyku,zwanymnugarycki”,wyróżniasięcyklobej-
mującypoematymitologiczne.Przedodkryciemarchiwówugaryckichniewie-
dzianoniemalnicomitologiiitwórczościliterackiejludówsemickichzamiesz-
kującychKanaaniSyrięwIItysiącleciup.n.e.Nielicznezachowaneopowieści
wznanychnamurywkachHistoriifenickiejFilonazByblosialuzjezawarte
wtekstachbiblijnychorazfenickichiaramejskichinskrypcjachodnosząsię
doczasówznaczniepóźniejszych.Prócztegopochodząoneczęściowozeźró-
deł,któreprzedstawiająjewzmienionymujęciu,zwłasnegopunktuwidzenia.
Nieulegajednakwątpliwości,żetradycjeSyriiiKanaanucharakteryzująsię
znamionamiciągłościmimorozwojuizachodząchzmian.Widaćtozwłaszcza
wHistoriifenickiejFilonazByblos,którejzachowanefragmentyodnosząsię
dopoglądówreligijnychFenicjan.Filon,któregodziałalnośćpisarskadatuje
sięzpoczątkówIIwiekun.e.,opierałsięrzekomonapismachkapłanafenic-
kiegoSanchuniatonazBejrutu.Niestety,dziełoFilonaprzechowałosiętylko
wfragmentachcytowanychprzezpisarzygreckich,zwłaszczaprzezEuzebiusza
zCezarei.WswymPrzygotowaniuewangelicznym,napisanymwczasachKon-
stantynaWielkiego,przytaczaonpewnąilośćtekstówFilona,zresztąwcelach
polemicznych.Wieluautorównowożytnychodnosiłosięsceptyczniedorelacji
Euzebiusza,asamegoSanchuniatonauważałozafikcjęliteracką.Dokumenty
ugaryckiepotwierdziłyjednakwniejednympunkcieinformacjeFilona,wtym
opracowanąprzezeńgenealogiępanteonufenickiego.ZaśimięSanchuniatona
rzeczywiścieodpowiadaonomastycefenickiejItysiącleciap.n.e.
Głównymbohateremmitologicznychutworówugaryckichjestbógburzy
Baal,któregowłaściweimiębrzmiałoHaddu.PotoczniezwanogojednakBa-
alem,tojestnPanem”,częstododającjakiśprzymiotniklubokreślenie,które
wskazywałonadomniemanąsiedzibębogalubnagórę,gdziesięobjawiałwśród
grzmotów,błyskawic,wichruiulewy,jaknaprzykładnaSafonie,czylidzisiej-
szymDżebelal-Akra‘,napółnocodUgarytu1.Tematemjednegozpoematów
jestwalkaBaalazJamem,bogiemmorza,któregosamoimięznaczynmorze”
*Jesttozaktualizowanawersjaprelekcji,wygłoszonejgościnniewjęzykufrancuskimw1991
rokuwInstytucieOrientalistycznymUniwersytetuwLiège.
1N.HUNT,nMountSaphoninMythandFact”,[w:]E.Lipiński(red.),PhoeniciaandtheBible
(StudiaPhoeniciaXI;OLA44),Leuven1991,s.3-26.
