Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
UgarytiFenicja
wjęzykuugaryckim,atakżewhebrajskim,fenickimiaramejskim.Wjęzyku
Bibliijednak,atakżewakadyjskim,ubóstwionemorzezwałosięTihamtu,póź-
niejTiamat2,ajegomitologicznapostaćmiałacechyistotyrodzajużeńskiego,
jakisamwyrazoznaczającymorze,copodkreślakońcówka-tu3.
MitowalcemłodegoidzielnegobogazMorzemwystępujeuwieluludów
semickich,przyczymobajprzeciwnicymogąnosićróżneimiona.Itakwiado-
moobecnie,żeTiszpak,głównybógsemickizdolinyDijalinawschódodTy-
grysu,odniósłzwycięstwonadMorzemizapanowałnadnim.Świadczyotym
staroakadyjskicytatzpoematukuczcibogaTiszpaka4:
Owładcomorza,walecznybohaterze,powstań!
OTiszpaku,walecznywładcomorza,powstań!
Oboże,królubogów[...].
PodobnymitznanowamoryckimmieścieAleppo,któregogłównymbó-
stwembyłHaddulubHadad,bógburzy.Dowiadujemysięotymzlistuzna-
lezionegowMarinadśrodkowymEufratem,azawierającegoorzeczenieboga
oznajmioneustamijegoproroka:nPrzywróciłemcięnat[rontwegoojca]ida-
łemcioręż,którymwalczyłemprzeciwkoMorzu”5.Podobnemitypowstają
oczywiścieuludówzterenównadmorskich,skąddocierajądrogąmigracjilub
wpływówkulturowychwgłąbląduirozpowszechniająsiętamwśródszczepów
lubnarodównieposiadającychbezpośredniegodostępudomorza.
Wroku1895H.GunkelpodjąłwswymdzieleSchöpfungundChaospróbę
wykazania,żewIzraeluznanoopowieśćowalceJahwezpotworamimorskimi6.
JegozdaniembyłatoprzeróbkababilońskiegomituEndmaeliż,któryopowiada
owalcestoczonejprzezMardukazTiamat.Bitwęprzedstawiapłaskorzeźbaze
świątyniNinurtywNimrud(ANEP,nr651).
ZnanyjestdobrzegłównyepizodbabilońskiegoPoematuostworzeniu
(EndmaeliżIV
,35nn.)7.PierwotnypotwórTiamat,nmorzeniezgłębione”,
weszławkonfliktzmłodymibogami,którychurodziła.Stworzyławięcinne
2Zanikprzypadkowychkońcówek-u/-i/-apowodujerozszerzeniewyrazuosamogłoskęa,
czegodowodząsylabiczneekwiwalentya-matia-ma-atideogramuGEME,częstoużywanego
wpisowniTi-GEME,nTiamat”,jakzauważyliw1875rokuGeorgeSmithiFriedrichDelitzsch.
PrzeciwnegozdaniajestRylkeBorger,utrzymujący,żekońcówkiprzypadkówbyłyzawszenoto-
wane;zob.R.BORGER,[w:]Orientalia77,2008,s.272-273,iBiOr67,2010,kol.345.Ichczęsto
błędnenotowaniadowodząjednakichzanikuwmowieItysiącleciap.n.e.:J.Ph.HYATT,TheTreat-
mentofFinalVowelsinEarlyNeo-Babylonian(YaleOrientalSeries.Researches23),NewHaven
1941.
3Brakjejwliczbiepojedynczejugaryckiegowyrazuthmihebrajskiegothwm.
4A.WESTENHOLZ,nOldAkkadianSchoolText”,AfO25,1974-977,s.95-110(zob.s.102).
5J.-M.DURAND,nLemythologèmeducombatentreledieudel’orageetlamerenMésopota-
mie”,MARI7,1993,s.41-61(zob.s.44-45:A.1968,rev.1’-4’);tenże,Leculted’Addud’Alepet
l’affaired’Alahtum(FlorilegiumMarianumVII),Paris2002,nr38.
6H.GUNKEL,SchöpfungundChaosinUrzeitundEndzeit,Göttingen1895.
7Istniejąlicznetłumaczeniapoematu,np.E.A.SPEISER,[w:]ANET,s.60-72;R.LABAT,
[w:]LesreligionsduProche-Orient,Paris1970,s.36-70.
