Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
UgarytiFenicja
życieTiamat”(EndmaeliżIV
,103).Wyciągnąwszygozwody,rzuciłnaziemię
(Ez32,4),stanąłnanim(Hi9,8)irozdeptałgo(dk’:Ps89,11;por.Lm3,34),
znowutakjakMarduk(EndmaeliżIV
,129).Następnieuwięziłtowarzyszysmo-
ka(Hi7,12;9,13),podobniejakMardukpomocnikówswejrywalki(Endmaeliż
IV
,111.114);rozproszyłwrogąarmię(Ps89,11),takjakMardukarmięTiamat
(EndmaeliżIV
,106).TehomujarzmionyprzezJahwewydajekrzyki(Ha3,10),
takjakpotworyzwyciężoneprzezMarduka(EndmaeliżIV
,113).
Trudnoniewyciągnąćwniosku,żepodobniejakmieszkańcyMezopotamii,
Izraeltakżeznałopowieśćowalcebogazpotworemchaosu.Jednakażdoczasu
publikacjitekstówmitologicznychzUgarytuuczenizbytłatwoulegalipoku-
siełączeniawszystkichbiblijnychaluzjizeschematemmituowalceMardu-
kazTiamat.OdkrycietekstówliterackichwUgarycie,azwłaszczapoematów
związanychzcyklemBaala,dostarczyłonowychinformacjinatentemat,co
skłoniłodorewizjidotychczasowychpoglądów.
WśródfragmentównależącychdocykluBaalaznajdujesiętakżeopowieść
opojedynkubogaburzyBaalazbogiemmorzaJamem,odpowiednikiemba-
bilońskiejTiamat(KTU1.2,IV)8.Uszkodzonąibardzozniszczonątabliczkę
znalezionowroku1931.Pozostałozniejtakniewiele,żemożnauchwycićtyl-
kokilkaepizodów,aichzwiązkipozostająniejasne.Trzyfragmentyopisują
bogaJama,któryprawieniewystępujewinnychpoematach.Jegotożsamość
niebudzijednakwątpliwości:jestonpersonifikacjąmorzaorysachwyraźnie
określonych.MożnadońzastosowaćopisPosejdonazTraktatuohistoriireligii
MirceiEliadego9:
Kiedymorzestajesięburzliwe,tracikobiecerysywdziękufaliisennejszczęśliwości,
ajegomitycznapersonifikacjaprzybierawówczaswyraźniemęskierysy.Gdydoszłodo
podziałukosmosumiędzysynówKronosa,Posejdonotrzymałpanowanienadoceanami.
WedługHomerajestonbogiemmórz;pałacjegoznajdujesięwgłębioceanu,asymbo-
lemjesttrójząb.Posejdontorównieżbógtrzęsieniaziemi,któreGrecywyjaśnialisobie
erozjąwód.Rozpętanefalerozbijającesięobrzegiprzypominająwstrząsyziemi.Podob-
niejaknaturaoceaniczna,Posejdonjestdziki,niezadowolony,przewrotny.Jegoprofil
mitycznynieposiadacechetycznych...
WtekstachzUgarytuJamnazywasiętakżeTapituNahar(tptnhr).Tojego
nhomerycki”epitet.ZachowaliśmytutajsłowonNahar”beztłumaczeniatego
imienia,któreoznacza,takjakwhebrajskimiwarabskim,rzekęlubstrumień.
Chodziowodyotaczająceświat,którychjednątylkoczęśćstanowimorzewi-
dzialne.TekosmologicznewyobrażenianiektórychSemitówprzejęliGrecy,
aStrabonprzypisywałjejeszczeHomerowi:
8Tłumaczenie:S.BORDREUILiD.PARDEE,nLecombatdeBa‘luavecYammud’aprèslestextes
ougaritiques”,MARI7,1993,s.63-70(zob.s.63-64),nieodbiegaodogólnieprzyjętejinterpre-
tacjitekstu.PolskietłumaczeniepodajeŁ.toboła,CyklBaalazUgarit,Kraków-Mogilany2008,
s.78-121.Niektórewyjaśnieniawewstępieiprzypisachsąproblematyczne.
9M.ELIADE,Traktatohistoriireligii,tłum.J.WIERUSZ-KOWALSKI,Łódź1993,s.200-201.
