Suma logiczna

William Ockham

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-22952-8

DOI:

https://doi.org/10.53271/2023.018

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2023

Liczba stron:

484

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Ockham, William. Suma logiczna. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2023, 484 s. ISBN 978-83-01-22952-8, doi: https://doi.org/10.53271/2023.018

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Ockham, W.

T1 Suma logiczna

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2023

SN 978-83-01-22952-8

DOI https://doi.org/10.53271/2023.018

Bibliografia BibTex:

@Book{ 289946, author = "Ockham, William", editor = "", title = "Suma logiczna", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2023", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-22952-8", doi = "https://doi.org/10.53271/2023.018" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Ockham, William

ED -

TI - Suma logiczna

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2023

SN - 978-83-01-22952-8

ER -

DOI - https://doi.org/10.53271/2023.018

Netografia (standard APA):

Ockham, William. Suma logiczna [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2023 [dostęp: 22 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/suma-logiczna-william-ockham-289946. doi: https://doi.org/10.53271/2023.018

filozofia, logika, średniowiecze, Ockham Wilhelm, Ockham

Tekst książki pochodzi z wydania pierwszego, które ukazało się w 1971 r. nakładem PWN, zostało dodrukowane w 2010 r. W 2023 r. wykonaliśmy kolejny dodruk w oprawie serii Biblioteka Klasyków Filozofii.

Logika jest bowiem najbardziej sprawnym...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-22952-8

DOI:

https://doi.org/10.53271/2023.018

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2023

Liczba stron:

484

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Prolog brata i magistra Adama z Anglii14
Wstęp Wilhelma Ockhama16
1. Ogólne wiadomości o terminie18
KSIĘGA I18
2. Potrójne ujęcie terminu20
3. Stosunki przyporządkowania zachodzące między terminami wypowiedzianymi a myślowymi22
4. Termin kategorematyczny i synkategorematyczny26
5. Konkretne i abstrakcyjne terminy niesynonimiczne28
6. Synonimiczne terminy abstrakcyjne i konkretne31
7. Prawda o terminach konkretnych i abstrakcyjnych35
8. Trzeci rodzaj nazw konkretnych i abstrakcyjnych42
10. Nazwy współoznaczające i absolutne47
9. Czwarty rodzaj nazw konkretnych i abstrakcyjnych47
11. Nazwy pierwszej i drugiej impozycji51
12. Intencja pierwsza i druga54
13. Nazwy jednoznaczne i wieloznaczne56
14. Powszechnik60
15. Powszechnik nie jest rzeczą istniejącą poza umysłem62
16. Przeciwko poglądom Szkota o powszechnikach67
17. Odpowiedzi na zarzuty wysunięte pod adresem twierdzeń, zawartych w rozdziale poprzednim70
18. Ogólnie o pięciu powszechnikach76
19. Jednostka79
20. Rodzaj81
21. Gatunek84
22. Porównanie rodzaju do gatunku86
23. Różnica89
24. Cecha właściwa94
25. Przypadłości96
26. O definicji99
27. Opis105
28. Definicja opisowa106
29. Termin definiowany107
30. Podmiot108
31. Orzeczenie109
32. Tkwienie itd. w podmiocie110
33. Oznaczanie111
34. Podział113
35. Całość115
36. Przeciwieństwa116
37. Właściwość bierna122
38. Byt124
39. Jedność127
40. Orzecznik130
41. Podziały orzeczników133
42. Substancja138
43. Właściwości substancji143
44. O ilości – przeciwko autorom nowożytnym153
45. Zarzuty przeciwko powyższej opinii159
46. Desygnaty wyrażenia rodzajowego „ilość”166
47. Cechy właściwe ilości171
48. Ilość zgodnie z opinią powszechnie przyjmowaną174
49. Relacja według opinii Arystotelesa175
50. Racje przemawiające za tym stanowiskiem181
51. Zarzuty przeciwko temu, co powiedziano wyżej183
52. Co zawiera się w kategorii relacji193
53. Właściwości terminów relatywnych197
54. Relacja według opinii innych200
55. O kategorii jakości202
56. Jakość według poglądów innych autorów205
57. Działanie206
58. Bierność210
59. Kiedy211
60. Gdzie213
61. Położenie213
62. Stan214
63. Zastępowanie – czym ono jest?214
64. Podział zastępowania216
65. Rozróżnienie zastępowania terminów219
66. Zarzuty przeciw temu , co zostało powiedziane, oraz ich rozwiązanie221
67. O zastępowaniu materialnym227
68. Zastępowanie zwykłe228
69. O zastępowaniu osobowym229
70. Podział zastępowania osobowego230
71. Rodzaje zastępowania osobowego233
73. Zastępowanie wyłącznie nieokreślone235
74. Zastępowanie nieokreślone i dystrybutywne236
76. O zastępowaniu terminów relatywnych237
77. Zastępowanie niewłaściwe238
1. Podział zdań240
KSIĘGA II240
2. Zdania jednostkowe248
3. Zdania nieokreślone i szczegółowe253
4. Zdania ogólne257
5. Znaki rozdzielcze „każdy z dwu” i „żaden z dwu”266
6. O znaku „cały”267
7. Zdania dotyczące przeszłości i przyszłości269
8. Zdanie, w którym jeden z terminów skrajnych jest wyrażeniem nie wprost271
9. Zdania modalne w sensie złożenia272
10. Zdania modalne w sensie rozdzielczym275
11. Zdania równoważne zdaniom hipotetycznym277
12. Zdania, w których występują terminy prywatywne oraz nieskończone280
13. Zdania z terminami prywatywnymi, nierównoważnymi terminom nieskończonym281
14. Zdania, w których występują terminy fikcyjne282
15. Zdania kategoryczne, w których występuje zaimek „który”283
16. Zdania zdwojone285
17. Zdania wyłączające290
18. Zdania stwierdzające wyjątek301
19. Zdania, w których występują określenia: „zaczyna”, „przestaje”304
20. Zdania, w których występuje określenie: „staje się”306
21. Odwracanie zdań oznajmujących czasu teraźniejszego306
22. Odwracanie zdań dotyczących przeszłości i przyszłości310
23. Odwracanie zdań wyłączających, zdwojonych itd313
24. Odwracanie zdań modalnych Najpierw o zdaniach koniecznych315
25. Odwracanie zdań możliwych318
26. Odwracanie zdań niemożliwych320
27. Odwracanie zdań względnych322
28. Odwracanie zdań względnych ze względu na przeciwstawne jakości327
29. Odwracanie zdań modalnych , nie przez wszystkich uznawanych za modalne328
30. Zdania hipotetyczne331
31. Zdania warunkowe332
32. Zdania łączne lub koniunkcyjne332
33. Zdania rozłączne lub dysjunkcyjne334
34. Zdania przyczynowe335
35. Zdanie czasowe337
36. Zdanie miejscowe338
37. Uwagi odnoszące się do zdań hipotetycznych339
1. Podział sylogizmów342
CZĘŚĆ PIERWSZA342
KSIĘGA III342
2. Niektóre uwagi wstępne344
3. Sylogizmy pierwszej figury346
4. Dowód na to, co powiedziano wyżej349
5. W jakich przypadkach sylogizm nie jest rządzony zasadą orzekania o wszystkim lub o niczym353
6. Wystarczalność trybów figury pierwszej356
7. Kiedy forma ta nie obowiązuje358
8. Przesłanka większa w figurze pierwszej może być zdaniem jednostkowym359
9. Sylogizmy pierwszej figury, składające się ze zdań użytych w formie nie wprost361
10. Sylogizmy drugiej figury363
11. Sprowadzanie sylogizmów figury drugiej do pierwszej367
12. Sylogizmy złożone ze zdań nie wprost w drugiej figurze370
13. Kiedy w drugiej figurze można wnioskować z samych zdań twierdzących371
14. Sylogizmy o zdaniach oznajmujących w trzeciej figurze372
15. Sylogizmy trzeciej figury ze zdaniami z terminami nie wprost376
16. Sylogizm wyjaśniający377
17. Sylogizmy pierwszej figury składające się ze zdań dotyczących przeszłości379
18. Sylogizmy drugiej figury składające się ze zdań dotyczących przeszłości i przyszłości381
19. Sylogizmy trzeciej figury składające się ze zdań w czasie przeszłym i przyszłym382
20. Sylogizmy złożone ze zdań koniecznych pierwszej figury384
21. Sylogizm jednolity, złożony ze zdań koniecznych w figurze drugiej387
22. Sylogizm jednolity, złożony ze zdań koniecznych w trzeciej figurze388
23. Sylogizmy składające się ze zdań możliwych w pierwszej figurze389
24. Sylogizmy złożone ze zdań możliwych w drugiej figurze393
25. Sylogizmy trzeciej figury składające się ze zdań możliwych395
26. Sylogizmy jednolite, złożone ze zdań względnych w pierwszej figurze397
27. Sylogizm jednolity, złożony ze zdań względnych w drugiej figurze400
28. Sylogizmy jednolite, złożone ze zdań względnych w trzeciej figurze401
29. Tworzenie sylogizmów ze zdań niemożliwych404
30. O innych zdaniach modalnych, różnych od czterech typów omówionych wyżej404
31. Sylogizmy pierwszej figury, złożone ze zdań koniecznych i oznajmujących409
32. Sylogizmy złożone ze zdań koniecznych i oznajmujących w drugiej figurze414
33. Sylogizmy mieszane, składające się ze zdań koniecznych i oznajmujących w trzeciej figurze419
34. Sylogizmy mieszane, złożone ze zdań oznajmujących i możliwych w figurze pierwszej421
35. Sylogizmy mieszane, złożone ze zdań oznajmujących i możliwych w drugiej figurze423
36. Sylogizmy złożone ze zdań oznajmujących i zdań możliwych w trzeciej figurze424
37. Sylogizmy złożone ze zdań względnych i oznajmujących w pierwszej figurze426
38. Sylogizmy mieszane, złożone ze zdań oznajmujących i względnych w drugiej figurze428
39. Sylogizmy mieszane, złożone ze zdań oznajmujących i względnych w trzeciej figurze429
40. Sylogizmy mieszane, złożone ze zdań oznajmujących i niemożliwych430
41. Sylogizmy mieszane, złożone ze zdań oznajmujących i innych zdań modalnych w pierwszej figurze431
42. O tym samym w figurze drugiej434
65. Sylogizmy złożone ze zdań zdwojonych435
66. Sylogizmy złożone ze zdań wyłączających438
67. Sylogizmy złożone ze zdań oznaczających wyjątek439
68. Sylogizmy hipotetyczne440
1. Różne rodzaje konsekwencji441
CZĘŚĆ TRZECIA441
2. Reguły, na których opiera się konsekwencja twierdząca, wnioskując od jednego terminu rozłożonego na drugi termin rozłożony444
3. O regułach, na podstawie których wnioskujemy z jednego terminu rozłożonego twierdzącego drugi termin rozłożony, odnośnie do pewnych tylko, ale nie wszystkich orzeczników446
4. Reguły, na podstawie których wnioskuje się z jednego terminu zanegowanego na drugi zanegowany w stosunku do tego samego orzecznika447
5. Gdy z terminu zanegowanego wnioskuje się inny termin zanegowany, ale nie odnośnie do każdego orzeczenia447
7. Konsekwencje opierające się na elementach zewnętrznych448
8. Reguły, przy pomocy których wyprowadzamy zdania przeczące449
9. Konsekwencje, w których ze zdania twierdzącego wyprowadza się zdanie przeczące lub odwrotnie450
10. O konsekwencjach złożonych ze zdań modalnych451
11. O sposobie wnioskowania ze zdania modalnego na odpowiadające mu zdanie oznajmujące w odniesieniu do wszelkich rodzajów modalności453
12. O wzajemnym wynikaniu lub nie-wynikaniu zdań modalnych455
13. Stosunki zachodzące pomiędzy określeniami modalnymi457
14. Równoważność zdań modalnych458
15. Ogólne reguły konsekwencji459
Przypisy464

Sumalogiczna.KsięgaI

najakiśterminsynkategorematyczny,wrównejmierze(aequiva-

lenter)zawartywjednymztychterminów,jaktowykażesię

później1.

Mimotojednak,aczkolwiektakibyłpoglądArystotelesa,

tojednakniemożnagoprzyjąćzewzględunaprawdęteolo-

giczną.Nazwynczłowiek”inczłowieczeństwo”niesąnazwami

synonimicznymi,aczkolwiekprzyjmujesię,żeżadnaznichnie

implikujewsposóbrównoważnyjakiegośterminusynkatego-

rematycznego.Cowięcej,nazwytemogązastępowaćodrębne

rzeczy;jednaznichoznaczalubwspółoznaczapewnąrzecz,

którejwżadnymwypadkunieoznaczadruga.Albowiemtermin

nczłowiek”prawdziwiezastępujeSynaBożego,awięckonse-

kwentnieoznaczaSynaBożegolubwskazujenaniego;nato-

miastterminnczłowieczeństwo”niezastępujeSynaBożegoani

teżnieoznaczawjakikolwieksposóbSynaBożego,podobnie

jakiterminnbiel”.Ztegowzględunależyprzyjąćzdanie:nSyn

Bożyjestczłowiekiem”;natomiastfałszywejestzdanie:nSyn

Bożyjestczłowieczeństwem”.Ztegowzględuterminytenie

sąsynonimami,albowiemjedenznichoznaczacoś,czegonie

oznaczadrugi.

Wystarczyzresztąprzyjrzećsiędeﬁnicjom,wyrażającym

istotnątreśćtychterminów(quidnominis),abysięprzekonać,

żenazwytewcalenieoznaczajątegosamego.Nazwabowiem

nczłowieczeństwo”nieoznaczaniczegoinnegojaknaturęjedną

złożonązciałaiduszyrozumnej,abstrahując[jeślichodzi

ostronęznaczeniową]odtego,czynaturatatkwiwjakimśpod-

miocie,wtymwypadkuwosobieboskiej,czyteżnie,idlatego

zawszezastępujeontęnaturę.Ztegowzględunigdyniemożeon

zastępowaćSynaBożego,gdyżSynBożynieutożsamiasięztą

naturą.Natomiastterminnczłowiek”oznaczatęnaturę,ajed-

nocześniedajedozrozumienia,żenaturatasamaprzezsięist-

niejeiniejestpodtrzymywanaprzezjakiśpodmiotaniprzeznic

innego.Stądteżdeﬁnicjaokreślającaistotętegoterminubrzmi

następująco:Człowiekjesttonaturazłożonazduszyrozum-

nejiciałaniepodtrzymywanaprzezżadenpodmiot,lubjestto

Brak wyników

Suma logiczna

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra