Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Jaksiecizawładnęłyświatem
13
Wieloelementowośćiwielopoziomowośćtychrelacjiuzasadniatraktowaniesieci
jakotakzwanychukładówzłożonych.Pojęciezłożonościugruntowałosięwdru-
giejpołowieubiegłegowieku,gdyzaczętobadaćsystemy,którychwłaściwościnie
możnabyłowywieśćzwłaściwościelementówskładowych.Trudnośćopisutakich
układówmetodamiklasycznejfizykiimatematykisprawiła,żeukładzłożonyjawił
sięjakoniemalżywyorganizmrządzącysiętajemniczymiiniezrozumiałymipra-
wami.Zlicznychprzykładówtakichukładówizachodzącychwnichprocesówwarto
wymienićmiędzyinnymikoloniemrówek,klimat,mózg,korkiuliczne,lawiny,jak
równieżsieci.
Złożonośćsiecinieulegawątpliwości.Sieci,zbudowanezsetek,tysięcy,ana-
wetmilionówelementówpełniącychzazwyczajróżnorakiefunkcje,powiązanych
wskomplikowany,ajednakprecyzyjnysposób,rosną,dopasowująsiędozmian
otoczenia,optymalizująswojedziałanie,tworzącprzydatneiusuwajączbędnepo-
wiązania,prawiejakżyweistoty.
Siecizłożonebardzodługobroniłysięprzedujarzmieniemzapomocąteorii
sprowadzającychichfunkcjonowaniedoparuprostychwzorówireguł.Właściwie
nawetdzisiajwielokrotniejedynymnarzędziemdoichanalizypozostająsymulacje
komputerowe.Tymwiększeznaczeniewrozwojunaukiosieciachnależyprzypisać
pracomPaulaErdősaiAlfredaRényiegozpoczątkówlatsześćdziesiątychubiegłego
wieku.Tychdwóchwęgierskichmatematyków,przyjąwszy,żesiecipowstająwspo-
sóblosowy,wprowadziłodoichanalizyrachunekprawdopodobieństwa.Zamiast
badaćjedenprzypadek,utworzylicałyzbiórsieci(zespółstatystyczny,ansambl).
Podejścietopozwoliłowprowadzićdoopisusiecinieuniknionyprzecieżwnaturze
elementprzypadkowościijednocześnieprzenieśćanalizęnawyższypoziomabstrak-
cji.NajważniejszymosiągnięciemprobabilistycznejteoriiErdősaiRényiegobyło
odkryciewsieciachperkolacyjnegoprzejściafazowego.
Abyzrozumieć,czymowoprzejściejest,wyobraźmysobiegrupęnieznanych
sobieosób,naprzykładnowoprzyjętychuczniówpierwszejklasyszkołypodsta-
wowej.Zczasemwklasiezawiązująsięnoweznajomości,powodującpowstanie
małychsieciprzyjaźni.Dowcip,opowiedzianyprzezczłonkajednejztakichsieci,
nieupowszechnisięwcałejklasiezpowodubrakukontaktówmiędzyróżnymipod-
grupami.Poznagojedyniedwójkaczytrójkaprzyjaciół.Okazujesię,żewpewnym
momencienawiązaniejeszczezaledwiekilkuprzyjaźnispowodujerozprzestrzenie-
niesiędowcipunacałąklasę.Mówiącjęzykiembardziejformalnym,istniejepewna
krytycznagęstośćpowiązańwklasie,takażenawetdrobnajejzmianaumożliwi
wsieciniemożliwydotychczasnieograniczonytransferinformacji.
ProbabilistycznametodaanalizyzaproponowanaprzezErdősaiRényiegouto-
rowaładrogędobadańnadpropagacjąinformacjiwsieci.Pozwoliłamiędzyinnymi
zrozumiećmechanizmyrozprzestrzenianiasięinfekcjilubplotkiorazwybuchu
epidemiiczypaniki.
NiewątpliwiepięknamatematycznieteoriadwóchwybitnychWęgrówkrólowała
wdziedziniesiecizłożonychprzezponadtrzydekady.Ironiąlosudojejdetronizacji
przyczyniłasięinnasiećInternet.Podkoniecubiegłegowiekugwałtownywzrost