Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
iprzesady,gdyżflblaskmęczy,[a]doskonałośćmusibyćrzadko-
ścią,którątrzebanawetczasemukryć”16.Pochwałaostentacjiwią-
załasięwówczaszumniejszeniemroliflbycia”narzeczflpokazy-
waniasię”17,anawetzutożsamieniemistotyludzkiegoistnieniaze
sztukąefektownejdemonstracjiswychzalet.BaltasarGrácian,twór-
capopularnegowXVII-wiecznejEuropiekodeksuobyczajów,pisał
wswejaforystycznejWyrocznipodręcznej(1647):
Byćcośwartymiumiećokazaćswąwartość,toznaczymiećwartość
podwójną.Nieistnieje-rzecmożna-coniezwracanasiebieuwagi18.
Zawartawtejmaksymieaprobatadlaprzemyślnegokreowania
iluzjikażeprzypomnieć,żeznakomitegozaznajomieniazjejzasa-
dami,umiejętnościtworzeniawspaniałegoświatapozorówprzy-
ćmiewającychrzeczywistość,dowiódłTwardowskiwPałacuLesz-
czyńskim.Utwórten,jedenznajznakomitszychpanegirykówXVII
stulecia,opartyzostałnakoncepcieolśniewającejimaginacyjnej
metamorfozymagnackiejrezydencji-obiektu,którywrzeczywistej
architektonicznejpanoramiedawnegoPoznaniawcaleniewyróż-
niałsięszczególnym,przyciągającymokosplendorem19.
Barokowaostentacjamanifestującasięwimponującychspekta-
klachiluzji,afirmującaświatpozorówigręmasek,niewyczerpy-
wałasięwsferzezewnętrznejekspresji.Jejgłębszy,podmiotowy
wymiarwiązałsięztym,żechroniłaonaczłowiekaprzedwzrasta-
jącąidramatycznieodczuwanądehumanizacjąświataistanowiła
formęobronyludzkiejindywidualności,zagrożonejrygoramina-
___
___
___
___
___
__
16J.Rousset,LalittératuredellâgebaroqueenFrance.CircéetlePaon.Paris1965,s.221.
17Ibidem,s.220.
18B.Gracián,Wyroczniapodręczna.Przeł.S.Łoś.Lublin1997,s.86(dotejwypo-
wiedzihiszpańskiegopisarzaodwołujesięJ.Rousset,op.cit.s.221).
19T.Witczak,DogenezyflPałacuŻeszczyńskiego”SamuelaTwardowskiego.Wzbio-
rze:flMuneraLitteraria”.KsięgapamiątkowakuczciProfesoraRomanaPollaka.Poznań
1962,zwłaszczas.333,339,343.Zob.teżnajnowsząedycjędziełapoetyzeSkrzypny
wrazzobszernymkomentarzem(S.Twardowski,PałacŻeszczyński.Wyd.R.Krzy-
wy.Warszawa2002)orazstudiumT.Jakimowicz,SamuelaTwardowskiegoflPałac
Żeszczyński”-wirtualnyflkonkret”.Wzbiorze:WielkopolskiMaro,s.381-387.
~22~
