Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
13.Zasadyfunkcjonowaniaizakrespublicznegosystemufinansowego
podatków,będącegojednymzpodstawowychczynnikówdynamizującychwzrost
gospodarczy,,15.
Społecznefunkcjepaństwasąpowiązanezfunkcjamigospodarczymina
kilkupłaszczyznach,m.in.wskazanegowcześniejdeficytuefektywności.Nicdziw-
nego,skorozarównospołeczne,jakigospodarczefunkcjeizadaniapaństwaan-
gażująśrodkipieniężnepozyskiwanegłówniezdaninpublicznych.Takwięc
,,sameoperacjepublicznymizasobamipieniężnymimająścisłyzwiązekzezja-
wiskamigospodarczymi,,16.Pozostajezatemdorozstrzygnięciakwestiaaktyw-
nościpaństwanietylkowsferzespołecznejipublicznej,lecztakżewsferzegos-
podarczej.Trzebaprzytympamiętać,żepodobniejakwprzypadkufunkcjispołecz-
nych,zakreszadańzwiązanychzfunkcjamigospodarczymipaństwamasilneuwa-
runkowaniapolityczne,dlategozmieniasięwrazzezmianąrządzącejkrajempartii
lubkoalicji.
Jakjużzaznaczyliśmy,samopełnienieprzezpaństwofunkcjipublicznychispo-
łecznychprowadzidojegoudziałuwprocesachgospodarczych,np.doalokacji
zasobówkapitału,pracyiziemiorazdowpływunasprawnefunkcjonowanierynków.
Dziejesiętakm.in.zasprawąpodatkówiinnychinstrumentówprzymusowego
pobieraniadochodów,potrzebnychnarealizacjęzadańpaństwa.
Obciążeniapodatkowemająbezpośrednilubpośredniwpływnasytuacjęfinan-
sowąpodatnikówialokacjęzasobów.Mechanizmwuproszczeniujestnastępujący.
Zwiększenieobciążeńpodatkowychpowodujezubożeniepodatników,cowodnie-
sieniudogospodarstwdomowychmożeoznaczaćspadekpopytunarynkudóbr
konsumpcyjnychizmianynarynkupracy,awodniesieniudoprzedsiębiorstw–spa-
dekpopytunarynkuczynnikówprodukcjiizahamowanieaktywnościgospodarczej.
Takżezwiększenieobciążeńpodatkowychinstytucjifinansowychmożemiećkonsek-
wencjegospodarcze,np.wzrostopodatkowaniabankówmożepośredniowpłynąćna
ograniczeniedziałalnościkredytowej,atozkolei–nazmniejszenieaktywności
gospodarczejprzedsiębiorstw.Podobnie,wzrostopodatkowaniapodmiotówzagra-
nicznychmożewywołaćzahamowanieichekspansjigospodarczej.Wkonsekwencji
zwiększenieobciążeńmożespowodowaćspadekprzyszłychdochodówpublicznych.
Zestawźledobranychinstrumentówpodatkowychmożewięcdeformowaćpreferencje
konsumentówiproducentóworazrynkowąalokacjęczynnikówprodukcji(niezgodnie
zkryteriumefektywności).Krótkomówiąc,podatkisąistotnymideterminantami
zachowańuczestnikówróżnychrynków(dóbrkonsumpcyjnych,czynnikówprodukcji,
pracyitd.),akonstrukcjasystemupodatkowegomożebyćprzyczynąnierównowagi
rynkowej(Zabrzewski1996).
Skoroobciążeńpodatkowychniemożnadowolniekształtować,totrzebapamię-
tać,żerównieżzadaniapublicznemajągranice,ponieważichwykonywaniepociąga
zasobąnietylkokoniecznośćalokacjizasobów(np.wcelupodjęciainwestycjipub-
licznychzwiązanychzobronąnarodową),lecztakżeredystrybucjidochodów,głównie
zewzględunaspołeczneigospodarczefunkcjepaństwa.
15E.Malinowska,W.Misiąg(2002),s.12.
16P.M.Gaudemet,J.Molinier(2000),s.51.
