Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Pojęcieiznaczeniezasadogólnych
Wliteraturzezwracasięuwagęnato,żezwrotnzasada”stanowiącypoję-
cierodzajowedlaterminunzasadaprawa”stanowiterminjęzykapowszechnego
(ogólnego).Słowonzasada”jestnietylkowieloznaczne,alewiążesięznim
różnorodneznaczenia.Zwrotnzasada”występujerównieżwjęzykuprawnym.
Wtekstachprawnychprawodawcaposługujesięterminemnzasada”zarówno
wtytułachaktówprawnych,tytułachrozdziałów,jakiwkonkretnychjednost-
kachredakcyjnych.Słuszniewskazujesię,żeustawodawcaposługujesiętym
pojęciemwsposóbniekonsekwentny11.Wpolskiejkulturzeprawnejzakorze-
nionyjestjednakżeobrazzasadprawajakodziełaprawodawcy.Wstarszym
piśmiennictwieczęstoformułowanostanowisko,prawodawcasamodzielnie
nwyodrębnia”,nwprowadza”czynustala”katalogzasad.Tymczasemwnowszych
opracowaniachbardzomocnoakcentujesięto,żeterminnzasadaprawa”jest
przedewszystkimpojęciemjęzykaprawniczego,któryjestmetajęzykiemwobec
językatekstówprawnych12.Bardzowyraźniezwracasięuwagęzarównonarolę
prawodawcy,jakiprawoznawcytj.judykaturyidoktrynywprocesie,któ-
regoefektemjestuznaniewdyskursieokreślonejnormyzazasadęprawa13.
Odnościedoroliprawodawcyjegogłoszostajeujawnionywpostaci
tzw.śladówpozostawionychwróżnychwytworachjegodziałalności.Zjed-
nejstronyznaczącewtymzakresiemogąbyćwypowiedziprawodawcy(nślady
pozostawionewprost”),zdrugiejnśladyukryte”.Wypowiedziprawodawcy
odnoszącesiędozasadprawapodzielićmożnanadwiekategorie.Dopierwszej
znichzaliczyćnależywypowiedzizawartewtekstachprawnych,wśródktó-
rychwyodrębniasięwypowiedzizawartewjednostkachredakcyjnychaktów
normatywnychorazwypowiedzizawartewtekścieprawnympozajednostkami
redakcyjnymiaktównormatywnych(np.tytułrozdziałuaktunormatywnego).
Ustalając,którenormynależyuznawaćzazasadyprawa,wpierwszejkolejności
sięgasiędotekstówaktównormatywnych.Niestety,prawodawcaposługujesię
słowemnzasada”wróżnychznaczeniach.Pojawiasięonodlanazwaniapew-
nychregułzachowania,wklauzulachgeneralnychorazprzepisachodsyłających,
jakrównieżwprzepisach,któreprzyznająokreślonymorganomkompetencje
dostanowieniaprzepisówprawa,wszczególnościmocąaktówwykonawczych.
Częstojesttowynikiemtradycjijęzykowychzwiązanychzredagowaniemteks-
tówaktównormatywnych.Terminnzasada”używanyjesttakżedlaokreślenia
11Por.G.Maroń,Zasadyprawa.Pojmowanieitypologiearolawwykładniiorzecznictwiekonsty-
tucyjnym,Poznań2011,s.14.
12G.Maroń,Zasadyprawa.Pojmowanie…,s.14.
13Mamnamyśliprace:M.Kordela,Zasadyprawa.Studiumteoretycznoprawne,Poznań2012;
S.Tkacz,Ozintegrowanejkoncepcjizasadprawawpolskimprawoznawstwie(oddogmatykidoteorii),
Toruń2014.
24
SŁAWOMIRTKACZ