Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Podstawowesposobyrozumieniazasadprawa
tytułówrozdziałówaktównormatywnych.Szczególnieinteresującesątesytua-
cje,wktórychterminnzasada”jestwiązanyprzezprawodawcęzwyodręb-
nieniemrozdziałunzasadyogólne”czynzasadypodstawowe”.Wliteraturze
spotykasiędwaodmiennestanowiskawyjaśniającetegorodzajuzabieglegis-
lacyjny.Wedługjednychautorówprawodawca,podnoszącnormyumieszczone
wokreślonymrozdzialedorangizasadpodstawowych/ogólnych,przesądzanie-
jako,iżsąonezasadamiprawa.Inniznówtwierdzą,żewypowiedziteniemają
większychwalorówpoznawczych.Stwierdzićnależy,żewsytuacjachotakim
charakterzemamydoczynieniazbardzomocnymprzejawemwoliprawo-
dawcy.Oczywistejestto,żejeżeliprawodawcawyodrębniarozdziałokreślony
jakozasadyogólne(podstawowe),przepisywnimzamieszczonepowinnybyć
wpierwszejkolejnościrozpatrywanewkategoriachzasadprawa.Nieozna-
czatojednakże,żeprawodawcaprzesądzaostatecznieozamkniętymkatalogu
takichzasad.Praktykawskazuje,żeniewszystkieprzepisyumieszczoneprzez
prawodawcęwrozdzialeotakimcharakterzeostateczniesąuznawanezazasady
prawa,asamychzasadposzukujesięiostateczniesąonewiązanezprzepisami
znajdującymisięwinnychrozdziałachaktunormatywnego14.Drugąkategorię
źródłainformacjiozasadachprawastanowiąwypowiedzizewnętrznewzględem
aktuprawnego,zamieszczonewmateriałachlegislacyjnych.Mogąonesłużyć
zarównodoustalania,któryfragmentaktuprawnego–zgodniezwoląprawo-
dawcy–powinienbyćtraktowanyjakozasada(ustalaniekataloguzasadprawa),
jakteżdookreśleniatreścizasadprawa15.Wkońcuniemożnapominąćnśladów
ukrytych”,doktórychzaliczyćnależywszelkieinneinformacje,któremogąbyć
źródłemwiedzyointencjiprawodawcycodozasadniczegocharakteruokreślo-
nychnorm.Takimnśladem”możebyćfakt,żeokreślonanormazostałazawarta
wakcieodpowiedniowysokousytuowanymwhierarchii.
Wyraźnienależywskazać,żeaktnustanowienia”zasadyprawanigdyniespro-
wadzasiętylkodojejustaleniaprzezprawodawcę.Głosprawodawcyniejest
zatemjedynymgłosemprzesądzającymonzasadniczości”normy.Wypowie-
dziprawodawcypodlegająniejakodalszejnobróbce”,któradokonywanajest
zestronyprzedstawicielinaukiprawaorazpodmiotówstosującychprawo16.
Dlauznania,żeokreślonanormajestzasadąprawa,wymaganyjestpewien
stopieńzgodnościwśróduczestnikówdyskursu.Istotnymelementemtego
14Por.G.Łaszczyca,C.Martysz,A.Matan,Kodekspostępowaniaadministracyjnego.Komentarz,
Kraków2005,s.94.
15Precyzyjniezob.A.Bielska-Brodziak,S.Tkacz,Legislativematerialsasthelegislator’svoice
inthediscourseonlegalprinciples,AUMCS,sectioG(wdruku).
16Zwracałjużnatouwagęwlatach70.XXw.JózefNowacki.Por.J.Nowacki,„Materialna”
jednośćsystemuprawa,ZNUŁNaukiHumanistyczno-Społeczne,seriaI,1976/108,s.96.
SŁAWOMIRTKACZ
25