Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Podstawowesposobyrozumieniazasadprawa
(strukturę)normprogramowych60.Takżeinniautorzyakceptującyrozróżnienie
zasadaregułanietraktujągrupyzasadprawnychjakozbiorujednolitego.Przy-
kłademtegojestkoncepcjaM.AtienzyiJ.R.Manero,którzyrozróżniajązasady
sensustrictopolicies(wymogipolitykiprawnejlubnormyprogramowe)61.
Zasadysensustrictowyrażająwyższewartościsystemuprawnego,jegoczęściczy
instytucji;policiesnakładająobowiązekurzeczywistnianiapewnychcelów,nie
określając,wjakisposóbwinienonzostaćzrealizowany62.Hiszpańscyautorzy
proponujątakżeinneklasyfikacjenormstanowiącychzasadyprawa.Nauwagę
zasługujądwawyodrębnionepodziały,tj.podziałzewzględunakryterium
źródłalegitymacjizasadprawaorazpodziałzewzględunakryteriumadresa-
tów,doktórychzasadyprawaskierowane.Zewzględunapierwszewska-
zanekryteriumzostaływyodrębnionezasadyeksplikatywne(expliciteprinciples),
czylitakie,którewprostwywodzoneztekstuprawnego,orazzasadyimplika-
tywne(impliciteprinciples),czylitakie,któreniezostałybezpośredniowyrażone
wtekścieprawnym(nukryte”),aleoneakceptowaneprzezsądyzewzględu
naichdoniosłość(wartość)63.Kryteriumadresatów,doktórychzasadyprawa
skierowane,pozwalanatomiastnarozróżnieniezasadpierwotnych(primary
principles),którekierowanedoogółuobywateli,orazwtórnych(secondary
principles),skierowanychdoorganówwładzypublicznej64.
WedługR.Dworkinazasadyprawneorazregułyprawanależądodwóch
odrębnychkategoriinorm.Rozróżnienietomacharakterpodziałulogicz-
nego,cooznacza,żeokreślonanormaniemożejednocześniewykazywaćcech
zarównozasad,jakireguł65.Autor,wyodrębniająccechycharakterystycznedla
normstanowiącychzasady,formułujefundamentalnątezę,żezasadystosujesię
wwiększymlubmniejszymstopniuwmyślmaksymymoreorless(nbardziej
lubmniej”).Wprzeciwieństwiedoniekonkluzywnychzasadregułykon-
kluzywne,znajdujączastosowaniewmyślmaksymynwszystko,albonic”(all-
-or-nothingfashion)(znajdujezastosowaniealbonieznajdujezastosowania)66.
Zwrócićnależytakżeuwagęnato,żezasadyniewyznaczająnormatywniedecyzji
60G.Maroń,Zasadyprawa.Pojmowanie…,s.80.
61Por.M.Atienza,J.R.Manero,ATheoryofLegalSentences,Dordrecht1998,s.6–9.
62J.R.Manero,RulesandPrinciples,IVRencyklopedie,http://ivr-enc.info.
63M.Atienza,J.R.Manero,ATheoryofLegal…,s.6–9.Por.M.Atienza,J.R.Manero,Per-
missions,PrinciplesandRights,APaperonStatementsExpressingConstitutionalLiberties,RJ1996/3,
s.236–247.
64Por.M.Atienza,J.R.Manero,ATheoryofLegal…,s.6in.ObszernieG.Maroń,Zasady
prawa.Pojmowanie…,s.81–83.
65R.Dworkin,Biorącprawa…,s.60.
66R.Dworkin,Biorącprawa…,s.60–62.
SŁAWOMIRTKACZ
35