Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Podstawowesposobyrozumieniazasadprawa
praktykiprawniczejkoncepcji,którezasadywiążąznormamistosowanymi
wmyślschematunbardziejlubmniej”(moreorless).Wskazaćnależybowiem,
żepomimotego,TrybunałKonstytucyjnyorazrodzimesądynieodwołują
sięwprostdopoglądówrozróżniającychzasadyprawneiregułyprawa,bardziej
lubmniejświadomieposługująsięnarzędziamipozwalającyminarozwiązanie
konfliktówzasad,którezostałyzaproponowaneprzezautorówakceptujących
tenpodział.Jesttoniewątpliwiezwiązanezistotązasadprawa,którewprocesie
stosowaniaprawamogązostaćzrealizowanewróżnymstopniu.
Problematycerozwiązywaniakonfliktówzasadprawawypadapoświęcić
kilkaponiższychuwag.Podkreślićnależy,żewyczerpująceodniesieniesiędo
tegozagadnieniawymagałobystudiówoznacznieszerszejskali.
R.DworkiniR.Alexyzwracająuwagęnato,żezasadyprawamogąchronić
konkurencyjnedobraocharakterzepodstawowymdlasystemu.Wprzypadku
konfliktuzasadprawa,czylisytuacji,gdyzastosowaniedwóchnormprowadzi
doniemożliwychdopogodzeniarezultatów,organystosująceprawozmu-
szonedoudzieleniaprymatujednejzzasadprawa.Wiążesiętojednocześnie
zograniczeniemstosowaniazasady,któraustępuje.Oilekolizjaregułjestroz-
wiązywanainabstracto(bezodniesieniadokonkretnegostanufaktycznego)na
płaszczyźniewalidacyjnejzapomocąregułkolizyjnych,mechanizmrozstrzygana
konfliktówzasadjestodmienny84.Konfliktzasadjestrozwiązywanywprocesie
stosowaniaprawawodniesieniudokonkretnegozaistniałegostanufaktycznego
(inconcreto).Ustalenie,którazasadawkonkretnejsytuacjikolizjizyskujepierw-
szeństwo,następujewdrodzeprocesuważenia(przeważenia,balansowania)85.
Możliwejestprzytymuwzględnienieobuzasadpozostającychwkonflikcie
wwiększymbądźmniejszymstopniu.Interesującyjestprzypadek,gdyreguła
wchodziwkonfliktzzasadą.Pierwszeństwoprzyznajesięwtedyregule(stanowi
onawyrazprawnychmożliwościrealizacjizasady),jednakżeregułamożetakże
ustąpićprzedzasadą,gdywdanejsytuacjizasadziezostanieprzyznanawiększa
wagawsystemie(będątorzadkiesytuacje)86.Regułamożeulecprzeważeniuna
tejpodstawie,zasadakonkurencyjnawobecregułyzostanieuznanazaważ-
niejsząodzasadystojącejzaregułą.Konfliktpomiędzyregułąazasadąprzeradza
sięzatemwkonfliktdwóchkonkurującychzasad.
Nakoniecnależyjeszczezwrócićuwagęnafundamentalnąrolę,jakąwpro-
cesierozwiązywaniakonfliktówzasadprawaodgrywatest(zasada)proporcjo-
nalności.Toonapozwalanaurzeczywistnieniemechanizmuoptymalizacji.
84TakT
.Gizbert-Studnicki,Zasadyireguły…,s.20–21.
85ObszernieM.Pełka,KonfliktuprawnieńwteoriiRonaldaDworkina,Warszawa2012.
86Por.jednakżeM.Pełka,Konfliktuprawnień…,s.227–231.
SŁAWOMIRTKACZ
39