System prawa ubezpieczeń społecznych. Tom I. Część ogólna

Alina Wypych-Żywicka, Wiesław Koczur, Dorota Dzienisiuk, Radosław Pacud, Kamil Antonów, Krzysztof Ślebzak, Daniel Eryk Lach, Katarzyna Roszewska, Renata Babińska-Górecka, Iwona Sierocka, Maciej Jakub Zieliński

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-8187-824-1

DOI:

Wydawnictwo:

Wolters Kluwer Polska SA

Rok wydania:

2020

Liczba stron:

629

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Wypych-Żywicka, Alina; Koczur, Wiesław; Dzienisiuk, Dorota; Pacud, Radosław; Antonów, Kamil; Ślebzak, Krzysztof; Lach, Daniel Eryk; Roszewska, Katarzyna; Babińska-Górecka, Renata; Sierocka, Iwona; Zieliński, Maciej Jakub. System prawa ubezpieczeń społecznych. Tom I. Część ogólna. Red. . : Wolters Kluwer Polska SA, 2020, 629 s. ISBN 978-83-8187-824-1

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Wypych-Żywicka, A.

A1 Koczur, W.

A1 Dzienisiuk, D.

A1 Pacud, R.

A1 Antonów, K.

A1 Ślebzak, K.

A1 Lach, D.E.

A1 Roszewska, K.

A1 Babińska-Górecka, R.

A1 Sierocka, I.

A1 Zieliński, M.J.

T1 System prawa ubezpieczeń społecznych. Tom I. Część ogólna

PB Wolters Kluwer Polska SA

YR 2020

SN 978-83-8187-824-1

Bibliografia BibTex:

@Book{ 219949, author = "Wypych-Żywicka, Alina and Koczur, Wiesław and Dzienisiuk, Dorota and Pacud, Radosław and Antonów, Kamil and Ślebzak, Krzysztof and Lach, Daniel Eryk and Roszewska, Katarzyna and Babińska-Górecka, Renata and Sierocka, Iwona and Zieliński, Maciej Jakub", editor = "", title = "System prawa ubezpieczeń społecznych. Tom I. Część ogólna", publisher = "Wolters Kluwer Polska SA", year = "2020", address = "", isbn = "978-83-8187-824-1" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Wypych-Żywicka, Alina

AU - Koczur, Wiesław

AU - Dzienisiuk, Dorota

AU - Pacud, Radosław

AU - Antonów, Kamil

AU - Ślebzak, Krzysztof

AU - Lach, Daniel Eryk

AU - Roszewska, Katarzyna

AU - Babińska-Górecka, Renata

AU - Sierocka, Iwona

AU - Zieliński, Maciej Jakub

ED -

TI - System prawa ubezpieczeń społecznych. Tom I. Część ogólna

PB - Wolters Kluwer Polska SA

CY -

PY - 2020

SN - 978-83-8187-824-1

ER -

Netografia (standard APA):

Wypych-Żywicka, Alina; Koczur, Wiesław; Dzienisiuk, Dorota; Pacud, Radosław; Antonów, Kamil; Ślebzak, Krzysztof; Lach, Daniel Eryk; Roszewska, Katarzyna; Babińska-Górecka, Renata; Sierocka, Iwona; Zieliński, Maciej Jakub. System prawa ubezpieczeń społecznych. Tom I. Część ogólna [baza danych online] : Wolters Kluwer Polska SA, 2020 [dostęp: 03 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/system-prawa-ubezpieczen-spolecznych-tom-i-czesc-ogolna-alina-wypych-zywicka-wieslaw-219949.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczenia społeczne

Tom I Systemu prawa ubezpieczeń społecznych podejmuje zagadnienia z ogólnej teorii prawa ubezpieczeń społecznych. Przemiany modelu ubezpieczeń społecznych, jakie miały miejsce po 1998 r., a także liczne nowelizacje ustaw z nim związanych, których ...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-8187-824-1

DOI:

Wydawnictwo:

Wolters Kluwer Polska SA

Rok wydania:

2020

Liczba stron:

629

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

WYKAZ SKRÓTÓW | str11
SŁOWO WSTĘPNE | str19
1. Wprowadzenie – ubezpieczenia społeczne jako systemy świadczeniowe prawa socjalnego | str21
1.1. Prawo socjalne jako system norm służących realizacji celów polityki społecznej | str21
Pojęcie i systematyka prawa ubezpieczeń społecznych | str21
1.2. Typizacja systemów świadczeniowych prawa socjalnego | str26
1.2.1. Techniki zabezpieczenia społecznego i ich ewolucja | str26
1.2.2. Systemy przezorności a systemy wspierające | str36
1.3. Zakres przedmiotowy prawa socjalnego | str41
2. Pojęcie prawa ubezpieczenia społecznego i kryteria jego wyodrębniania od innych systemów świadczeniowych prawa socjalnego | str46
2.1. Wprowadzenie | str46
2.2. Ryzyko socjalne w ubezpieczeniach społecznych i jego powiązanie z aktywnością zawodową | str49
2.3. Składkowe finansowanie ubezpieczeń społecznych | str53
2.3.1. Składki a dotacja budżetowa | str53
2.3.2. Podział składki | str54
2.4. „Uwspólnienie” ryzyka jako podstawa aksjologiczna ubezpieczeń społecznych | str56
2.4.1. Obowiązek ubezpieczeniowy i „uwspólnienie” ryzyka a podstawa wymiaru składek | str56
2.4.2. Problematyka wzajemności i ekwiwalentności składki i świadczenia w ubezpieczeniach społecznych | str58
2.4.3. Kwestia pozaskładkowego wkładu ubezpieczonych | str61
2.4.4. „Uwspólnienie” ryzyka a systemy zaopatrzeniowe | str62
2.5. Podsumowanie | str63
3. Systematyka prawa ubezpieczeń społecznych | str65
1. Geneza prawa ubezpieczeń społecznych | str71
Miejsce prawa ubezpieczeń społecznych w systemie prawa i związki z innymi gałęziami prawa | str71
2. Prawo ubezpieczeń społecznych w systemie prawa | str74
2.1. Podział systemu prawa i system ubezpieczeń społecznych | str74
2.2. Odrębność prawa ubezpieczeń społecznych jako działu prawa | str79
2.3. Prawo ubezpieczeń społecznych a prawo zabezpieczenia społecznego, zaopatrzenia, odszkodowania i wsparcia społecznego oraz pomocy społecznej | str83
3. Niesamodzielność prawa ubezpieczeń społecznych | str91
4. Publicznoprawny charakter prawa ubezpieczeń społecznych | str94
5. Prawo ubezpieczeń społecznych a nauka o ubezpieczeniach społecznych i prawie ubezpieczeń społecznych | str96
6. Prawo ubezpieczeń społecznych a inne działy prawa | str100
6.1. Uwagi wprowadzające | str100
6.2. Prawo ubezpieczeń społecznych a prawo konstytucyjne | str103
6.3. Prawo ubezpieczeń społecznych a prawo międzynarodowe | str105
6.4. Prawo ubezpieczeń społecznych a prawo cywilne | str106
6.5. Prawo ubezpieczeń społecznych a prawo administracyjne | str109
6.6. Prawo ubezpieczeń społecznych a prawo karne | str110
6.7. Prawo ubezpieczeń społecznych a wybrane inne dziedziny prawa | str111
6.7.1. Prawo proceduralne | str111
6.7.2. Prawo pracy | str112
6.7.3. Prawo finansowe i prawo podatkowe | str113
6.7.4. Prawo ubezpieczeniowe, prawo ubezpieczeń gospodarczych | str115
7. Prawo ubezpieczeń społecznych a polityka i inne sfery aktywności ludzkiej (nauka, technika) | str116
1. Uwagi wstępne | str119
Właściwości prawa ubezpieczeń społecznych | str119
2. Schematyzm ochrony ubezpieczeniowej | str123
3. Formalizm normatywny | str133
4. Dyferencjacja w zakresie objęcia ochroną ubezpieczeniową oraz ustalenia i realizacji praw do świadczeń | str143
1. Wprowadzenie | str154
Funkcje prawa ubezpieczeń społecznych | str154
2. Funkcje prawa ubezpieczeń społecznych w ujęciu historycznoprawnym | str158
3. Funkcje prawa ubezpieczeń społecznych | str166
3.1. Funkcja ochrony socjalnej | str166
3.2. Funkcja rozdzielcza | str181
3.3. Funkcja prewencyjna | str185
3.4. Funkcja zatrudnienia | str194
3.5. Funkcja polityki ludnościowej | str196
3.6. Funkcja fiskalno-ekonomiczna | str198
1. Zagadnienia terminologiczne | str201
Źródła prawa ubezpieczeń społecznych | str201
2. Krajowe źródła prawa ubezpieczeń społecznych | str203
2.1. Zarys konstytucyjnego system źródeł prawa pracy | str203
2.2. Konstytucja jako źródło prawa ubezpieczeń społecznych | str204
2.3. Ustawa jako źródło prawa ubezpieczeń społecznych | str208
2.4. Rozporządzenia jako źródła prawa ubezpieczeń społecznych | str210
2.5. Źródła prawa niespełniające obecnych wymagań konstytucyjnych | str213
3. Źródła prawa międzynarodowego | str216
3.1. Wprowadzenie | str216
3.2. Źródła prawa międzynarodowego w ogólności | str217
3.3. Źródła prawa międzynarodowego z zakresu ubezpieczeń społecznych przyjęte przez ONZ | str219
3.4. Źródła prawa międzynarodowego z zakresu ubezpieczeń społecznych przyjęte przez MOP | str222
3.5. Źródła prawa międzynarodowego z zakresu ubezpieczeń społecznych przyjęte przez Radę Europy | str237
3.6. Umowy bilateralne | str239
4. Źródła prawa unijnego w zakresie dotyczącym prawa ubezpieczeń społecznych | str240
4.1. Miejsce prawa unijnego w polskim porządku prawnym, źródła prawa unijnego | str240
4.2. Kompetencje prawodawcze Unii Europejskiej w dziedzinie zabezpieczenia społecznego | str245
4.3. Akty prawa pochodnego koordynujące systemy zabezpieczenia społecznego | str250
4.4. Akty prawa pochodnego dotyczące problematyki równego traktowania w systemach zabezpieczenia społecznego | str256
4.5. Pozostałe akty prawa pochodnego dotyczące problematyki prawa ubezpieczeń społecznych | str261
1. Stosunek ubezpieczenia społecznego | str262
1.1. Pojęcie i znaczenie stosunku ubezpieczenia społecznego | str262
1.1.1. Stosunek prawny a model stosunku prawnego ubezpieczenia społecznego | str262
Stosunki prawne ubezpieczenia społecznego | str262
1.1.2. Zróżnicowanie gałęziowe systemu prawa a stosunek ubezpieczenia społecznego | str265
1.1.3. Stosunek ubezpieczenia społecznego jako narzędzie prawnicze | str274
1.2. Przegląd stanowisk doktryny | str280
1.2.1. Struktura i elementy stosunku prawnego ubezpieczeń społecznych | str280
1.2.2. Charakterystyka prawna stosunku ubezpieczenia społecznego | str285
2. Typy stosunków prawnych z zakresu ubezpieczenia społecznego | str290
2.1. Stosunki prawne materialne, procesowe i organizacyjne | str290
2.2. Stosunki prawne proste (elementarne) i zespolone (kompleksowe) | str295
2.3. Pracownicze i pozapracownicze stosunki prawne ubezpieczeń społecznych | str298
2.4. Charakterystyka zobowiązaniowa typów stosunków prawnych | str305
3. Podmioty i przedmioty stosunków prawnych ubezpieczenia społecznego | str312
3.1. Wprowadzenie | str312
3.2. Podmioty stosunków materialnoprawnych ubezpieczenia społecznego | str315
3.3. Przedmioty stosunków materialnoprawnych ubezpieczenia społecznego | str322
3.3.1. Składka ubezpieczeniowa – stosunek prawny podlegania ubezpieczeniom | str322
3.3.2. Ekspektatywa ubezpieczeniowa – gwarancyjny stosunek prawny | str325
3.3.3. Świadczenie ubezpieczeniowe – realizacyjny stosunek prawny | str329
3.4. Stosunek ubezpieczający a stosunek ubezpieczeniowy | str332
3.4.1. Zespolone stosunki prawne ubezpieczeń społecznych. Elementy przedmiotowe zobowiązania | str332
3.4.2. Relacje prawne zachodzące w ramach stosunku ubezpieczającego | str337
3.4.2.1. Zobowiązanie płatnika do naliczania składki od wynagrodzenia | str338
3.4.2.2. Zobowiązanie ubezpieczonego do zaniechania pobierania części wynagrodzenia przeznaczonego na składki ubezpieczeniowe | str339
3.4.2.3. Zobowiązanie płatnika do opłacania składki lub jej rozliczenia z ZUS | str341
3.4.3. Relacje prawne zachodzące w ramach stosunku ubezpieczeniowego | str344
4. Powstanie, kształtowanie treści i ustanie stosunków prawnych ubezpieczenia społecznego | str348
4.1. Obowiązkowe stosunki prawne ubezpieczenia społecznego | str348
4.2. Zbieg tytułów ubezpieczenia społecznego i jego wpływ na treść stosunków ubezpieczających | str353
4.3. Dobrowolne stosunki ubezpieczenia społecznego | str357
1. Stosunki prawne ubezpieczenia chorobowego | str361
1.1. Stosunek ubezpieczający chorobę i macierzyństwo | str361
Rodzajowe stosunki prawne ubezpieczenia społecznego | str361
1.2. Chorobowy stosunek ubezpieczeniowy | str364
1.3. Charakter prawny stosunków prawnych ubezpieczenia chorobowego | str370
2. Stosunki prawne ubezpieczenia rentowego | str373
2.1. Stosunek ubezpieczający trwałą niezdolność do pracy i śmierć | str373
2.2. Rentowy stosunek ubezpieczeniowy | str377
2.3. Charakter prawny stosunków ubezpieczenia rentowego | str383
3. Stosunki prawnego ubezpieczenia emerytalnego | str386
3.1. Stosunek ubezpieczający zaprzestanie pracy w wieku emerytalnym | str386
3.2. Emerytalny stosunek ubezpieczeniowy | str391
3.3. Charakter prawny stosunków ubezpieczenia emerytalnego | str395
4. Stosunki prawne ubezpieczenia wypadkowego | str399
4.1. Stosunek ubezpieczający wypadek przy pracy i chorobę zawodową | str399
4.2. Wypadkowy stosunek ubezpieczeniowy | str402
4.3. Charakterystyka stosunków prawnych ubezpieczenia wypadkowego | str405
1. Wprowadzenie | str408
Podmioty ubezpieczeń społecznych | str408
2. Zakład Ubezpieczeń Społecznych | str410
2.1. Organizacja i zadania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przed ostatnią reformą emerytalną | str410
2.1.1. Organizacja i zadania ZUS do 1950 r. | str410
2.1.2. Organizacja i zadania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do 1999 r. | str413
2.2. Zakład Ubezpieczeń Społecznych współcześnie | str418
2.2.1. Status prawny Zakładu Ubezpieczeń Społecznych | str418
2.2.2. Organy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i ich zadania | str423
2.2.3. Zakres działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych | str429
2.2.3.1. Wprowadzenie | str429
2.2.3.2. Realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych | str431
2.2.3.3. Prewencja rentowa i wypadkowa | str437
2.2.3.4. Inne działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych | str441
2.2.4. Finanse Zakładu Ubezpieczeń Społecznych | str442
2.2.4.1. Wprowadzenie | str442
2.2.4.2. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych | str443
2.2.4.3. Fundusz Rezerwy Demograficznej | str445
2.2.4.4. Fundusz Emerytur Pomostowych | str448
3. Płatnicy składek | str449
3.1. Wprowadzenie | str449
3.2. Obowiązki płatnika składek | str454
1. Założenia ogólne prawa ubezpieczeń społecznych. Prawo ubezpieczeń społecznych jako ius strictum | str458
Właściwości regulacji prawnej ubezpieczeń społecznych | str458
2. Zagadnienie występowania klauzul generalnych w regulacji prawnej ubezpieczeń społecznych | str464
3. Właściwości tekstów prawnych regulacji ubezpieczeń społecznych | str474
3.1. Reguły wykładni przepisów prawnych z zakresu ubezpieczeń społecznych | str474
3.2. Klauzule szacunkowe (zwroty nieostre) w regulacji prawnej ubezpieczeń społecznych | str477
3.3. Problem wieloznaczności zwrotów występujących w regulacji prawnej ubezpieczeń społecznych | str478
3.4. Znaczenie zasady równości ubezpieczonych w procesie wykładni i stosowania regulacji prawnej ubezpieczeń społecznych | str484
3.5. Pluralność jako cecha przepisów prawnych w regulacji ubezpieczeń społecznych a orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego | str486
3.6. Uwarunkowania i skutki autonomii regulacji prawnej ubezpieczeń społecznych | str493
1. Uwagi ogólne | str498
Zasady prawa ubezpieczeń społecznych | str498
2. Dotychczasowa dyskusja na temat zasad prawa ubezpieczeń społecznych | str500
3. Metodologia wyodrębniania zasad prawa ubezpieczeń społecznych | str504
4. Zasady-wartości prawa ubezpieczeń społecznych | str506
4.1. Pojęcie wartości w naukach prawnych | str506
4.2. Zasada solidarności | str507
4.3. Zasada sprawiedliwości społecznej | str513
4.4. Zasada równości | str516
4.5. Zasada ochrony praw nabytych, zasada zaufania do państwa i stanowionego prawa oraz zasada niedziałania prawa wstecz | str521
5. Zasady-elementy konstrukcyjne systemu ubezpieczeń społecznych | str528
5.1. Zasada powszechności | str528
5.2. Zasada przymusu | str530
5.3. Zasada automatyzmu prawnego | str531
5.4. Zasada schematyzmu świadczeń | str534
5.5. Zasada wzajemności | str534
5.6. Zasada gwarancji wypłacalności świadczeń | str542
6. Zasady-normy ukształtowania określonych instytucji prawnych | str543
1. Wprowadzenie | str544
Zdarzenia losowe i ryzyka ubezpieczeniowe | str544
2. „Zdarzenie losowe” | str550
2.1. Znaczenie terminu „zdarzenie losowe” według poglądów doktryny | str550
2.2. Próba ustalenia znaczenia terminu „zdarzenie losowe” | str555
3. Formuła „ryzyka ubezpieczeniowego” | str559
3.1. Uwagi wstępne | str559
3.2. Konstrukcja „ryzyka ubezpieczeniowego” | str563
3.3. Katalogi i relacje między „ryzykami ubezpieczeniowymi” | str567
BIBLIOGRAFIA | str573
INDEKS RZECZOWY | str615
O AUTORACH | str623

ROZDZIAŁI.POJĘCIEISYSTEMATYKAPRAWAUBEZPIECZEŃ...

schädigung),doogólniejszejkategoriisystemówświadczeniowychfinan-

sowanychześrodkówbudżetowych,służącychnajogólniejintegracjispo-

łecznejizapobieganiuwykluczeniaspołecznego(Teilhabesicherung–dosł.

zabezpieczenieudziału[wżyciuspołecznym])88,awięcmającychzasad-

niczoinneprzeznaczenieniżsłużącezastąpieniuutraconegozarobku

systemyprzezornościowe,wtymubezpieczeniaspołeczne.

1.3.ZAKRESPRZEDMIOTOWYPRAWASOCJALNEGO

Wświetlepowyższegomożnauznać,żeprzedmiotoworozumiane

polskieprawosocjalneobejmujeoprawoubezpieczeńspołecznych,prawo

ubezpieczeniaspołecznegorolnikówiprawozaopatrzenia(dotyczące

najogólniejfunkcjonariuszypaństwowych),którestanowiąsystemyprze-

zorności89,prawoopiekizdrowotnejjakodemogrant,tj.systemanalo-

gicznydosystemuprzezorności,mający,zuwaginacharakterryzyka,

powszechnyzakrespodmiotowyiodrębneźródłofinansowaniaazorien-

towanyfinalnie90,orazprawopomocyspołecznej–którełączniemieszczą

sięwpojęciuzabezpieczeniaspołecznego91–aponadtoprawoodszko-

dowaniaspołecznegoorazzróżnicowaneinstytucjewsparcia,wtympra-

woUpromocjizatrudnienia”,prawoświadczeńrodzinnych,opiekuń-

czychiwychowawczych,dodatkimieszkaniowe,stypendiaitd.92

OdnoszącsięnatymtledoterminuUzabezpieczeniespołeczne”,

trzebawskazać,żeporazpierwszywystępujeon–począwszyod1918r.–

88Por.U.Becker,SozialrechtundSozialrechtswissenschaft...,2010,s.621;U.Becker,

DasSozialrecht:Systematisierung...,s.54.OUudziale”(Teilhabe)jakonowymparadygmacie

wkontekścieświadczeńdlaosóbniepełnosprawnychpor.A.Graser,Armutspolitikŕlamo-

de–VonEntgrenzungsängstenundArbeitsanreizen,FürsorgewürdigkeitundAutomatisierung-

sträumen,ZIAS2018/2,s.132–133.

89Przyczymwubezpieczeniachspołecznych(takżerolniczych)kauzalnośćświad-

czeńwynikazobowiązkuskładkowego,natomiastwsystemachzaopatrzeniafunkcjona-

riuszywiążesięzwymaganymiokresamistażu/służby.

90Odnoszącsiędokwestiikauzalnościlubfinalnościświadczeńopiekizdrowotnej,

należyprzytympodkreślić,żeaktualniewpolskimsystemieUubezpieczeniazdrowotne-

go”nabycieprawadoświadczeńniejestuzależnioneodopłacaniaskładek(por.D.E.Lach,

Nabycieprawadoświadczeńopiekizdrowotnej,PiZS2010/11)aprawodoświadczeńpodsta-

wowejopiekizdrowotnejprzysługujetakżeosobomniemającymstatusuświadczenio-

biorcy(por.D.E.Lach,Powszechneprawodoświadczeńpodstawowejopiekizdrowotnej,PiZS

2017/2).SystemtenstanowizatemsystemUpowszechnejprzezorności”,finansowanejde

factopodatkowo(jakożeskładkanaubezpieczeniezdrowotnestanowisuigenerispodatek

celowynaopiekęzdrowotną,ściślepowiązanyzpodatkiemdochodowymodosóbfi-

zycznych–por.D.E.Lach,Zasada...,s.335).

91Por.J.Jończyk,Prawo...,s.7in.

92Por.D.E.Lach,Pojęcie...,s.125–126.

Brak wyników

System prawa ubezpieczeń społecznych. Tom I. Część ogólna

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra