Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
SYSTEMYWYCHOWAWCZE
WPERSPEKTYWIENAUKSPOŁECZNYCH
IHUMANISTYCZNYCH
1010Systemjakoprzedmiotpoznanianaukowego
Przyglądającsięotaczającejnasrzeczywistościniejednokrotnieodnosimy
wrażenieotaczającegonaschaosu.Gdyjednaknachwilęsięzatrzymamy,
wyostrzymyzmysły,zaczniemyzauważaćnajpierwpojedynczeelementy,
potemichukładyorazto,żenieonebezwładne,alewjakiśsposóbzesobą
powiązane.Zbiegiemczasdostrzeżemyrównież,żeukładająsięwmniejsze
iwiększe,mniejlubbardziejzróżnicowaneizłożonecałości.Zauważymy,
żeichobecnośćnietylkoniejestdlanichwzajemnieobojętna,alepowielokroć
istnieniejednejjestzwiązanezistnieniemkolejnej.Relacje,wjakichtecałości
wstosunkudosiebiepozostają,równiezróżnicowane.Mogąbyćonena
tymsamympoziomiealbonadrzędne,albopodrzędnewstosunkudosiebie.
Powstająwtensposóbprostelubbardziejskomplikowaneukłady,związa-
nenajczęściejzpełnieniemprzeznieokreślonychfunkcji.Wnajogólniejszym
tegosłowaznaczeniumożemypowiedzieć,żeotaczająnassystemy,amysami
jesteśmyichczęścią1ijednocześnieprzykłademtakichbytów.
Pojęcie„system”,wywodzącesięzgreckiegosýstema,najwcześniejpoja-
wiłosięwflozofi.Opisywanozajegopomocącałościowy,logicznieupo-
rządkowanyzbiórtwierdzeńdotyczącychepistemologii,ontologiiietyki
2
.Dla
kształtowaniasięogólnejteoriisystemówkluczowaokazałasięmyślArystote-
lesa:„całośćniejesttymsamym,cosumajejczęści”
3
.Filozofategouważasię
1
Por.J.Sztumski,Systemowaanalizaspołeczeństwa,Katowice2013,s.9;E.Laszlo,Systemo-
wyobrazświata,Warszawa1978,s.36-37.
2J.Sztumski,Systemowaanalizaś,s.9.
3Arystoteles,Topiki.Odowodachsofstycznych,Warszawa1978,s.150
19