Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
podkreślającyogromneznaczenietejcechy.Pozwalająonesystemomfunkcjo-
nowaćirozwijaćsięnietylkopodwpływemczynnikówiustaleńzewnętrz
-
nych(ustrójspołeczny,ekonomia,rozwójoświatyikultury),alerównieżpod
wpływempotencjałówtkwiącychwewnątrzsystemu(potrzeby,dążenia,aspi-
racjerodziców,nauczycieliiuczniów).Wtymkontekścieczęstopojawiałysię
siłyspołeczne
53
.Dziękinimsystemynieustanniesięzmieniająirozwijają,przy
-
stosowującsiędopotrzebiwarunkówzarównowskalimakro,jakimikro.
Innymisłowy,systemywychowawczesąadaptatywne.Jesttocechakluczo-
wa,boumożliwiatrwanie,zachodzeniewsystemieprzemianijegorozwój.
Procesprzystosowaniamożebyćrozmaicierozumiany,możebowiemdoty-
czyćprzystosowaniadoobiektywnieistniejącychwarunkówśrodowiskowych,
geofzycznych,alewprzypadkusystemuwychowawczegonajistotniejszajest
akomodacjawiążącasięzpraktykąspołeczną,czylidziałalnościągrupistruk-
turspołecznych.Przystosowaniemożemiećcharakterczynnyibierny.Wtym
pierwszymprzypadkutowarzyszymukrytycznaocenazastanychlubdzie-
jącychsięprocesów,jednostki/grupydokonująasymilacjitego,cowydajesię
imznaczące,biorącpoduwagęrozwójiprzyszłośćsystemu.Przystosowanie
bierneoznaczaprzyjęciezaswojetego,coaktualniesiędzieje,bezselekcjiczy
krytycznegopodejścia.Wprzypadkusystemówwychowawczych,zewzglę-
dunapełnioneprzezniefunkcje,pożądanejestprzystosowanieocharakterze
czynnym.Dziękitakiemupodejściusystemwychowawczymożejednocze-
śniestawaćsiękreatoremzmian.Transformującesystemywychowawczenie
mogąabstrahowaćodswojejprzeszłościiprzyszłości,cowiążesięzichkolej-
nącechą,amianowiciedynamizmem.Systemysąbowiembytamiznajdujący-
misięwnieustannymruchu,ulegająnieustannymprzemianom,którezwykle
mającharakterewolucyjny
54
,anierewolucyjny.Niepowstajązdnianadzień,
wpisująsięraczejwprocesydługiegotrwania.Mogąbyćpostrzeganesubiek-
tywnie,aleiobiektywnie.Tadrugaopcjajestszczególnieistotnadlapeda-
gogów.ZagadnienietobyłopodejmowanemiędzyinnymiprzezStanisława
Kowalskiego,awcześniejoczywiścieprzezFlorianaZnanieckiego,którydał
temuwyrazwpostacizastosowaniazasadywspółczynnikahumanistycznego
55
l
1030Systemywychowawczewperspektywiehistoryczno-teoretycznej
Trwałośćizróżnicowanieżyciaspołecznegojestjednąznajcenniejszychzdo-
byczyczłowieka.Wtokuswegorozwojumniejlubbardziejrefleksyjnieopra-
cowałonróżnegorodzajuinstrumentyimechanizmyodpowiedzialnezjednej
53
S.Wawryniuk,Siłyspołeczne,[w:]T.Frąckowiak(red.),ProfesorStanisławKowalski.Rola
uczonegowwyobraźniidoświadczeniuspołecznymjegouczniów,Poznań1993,s.19.
54A.Lewin,Systemwychowawczyś,s.35.
55F.Znaniecki,Wstępdosocjologii,Warszawa1988.
28
