Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
stronyzajegoodtwarzanie,azdrugiejzapotencjałdozmiany.Truizmemjest
dziśstwierdzenie,żejednymznichsą,najogólniejmówiąc,systemywycho-
wawcze.Należyjednakwspomnieć,żeprzezwielewieków,pókisystemy
społecznebyływmiaręprostymistrukturami,świadomarefleksjanadrolą
procesówwychowaniaisocjalizacjiniebyłaczęsta.Dopierorosnącazłożo-
nośćsystemówspołecznychpozwoliładostrzec,żepozostawienietegoobsza-
ruaktywnościpozakontroląspołecznąnietylkonieprzynosioczekiwanych
rezultatów,alemożebyćwręczszkodliwe
56
.Towłaśniezrodziłorefleksjęnad
roląizadaniamisystemówwychowawczychwkontekściefunkcjonowania
społeczeństw.Choćuwagęnakwestięzwracalijużstarożytniflozofowie,
oświeceniowimyśliciele(JanJakubRousseau),pozytywiści(AugusteCom-
te),przedstawicieleorganicyzmu(HerbertSpencer),topierwszecałościowe
koncepcjekształtowaniajednostkiludzkiejprzezspołeczeństwowramach
specjalniepowołanychdotegosystemówdatujesięnakoniecXIXwieku
57
l
Spośródnich,biorącpoduwagęcelicharakterpracy,wartoprzyjrzećsięfunk-
cjonalno-strukturalnej,strukturalno-konstruktywistycznej,poststrukturalnej
orazpostmodernistycznejperspektywiewidzeniasystemówwychowawczych.
103010Systemywychowawczewperspektywiefunkcjonalno-strukturalnej
Korzeniemyśleniawperspektywiefunkcjonalno-strukturalnejsięgajądodzie-
więtnastowiecznegoorganicyzmuHerbertaSpenceraiEmilaDurkheima
58
l
Dojrzałąpostaćnadalimusocjologowieamerykańscy,TalcottParsonsiRobert
K.MertonwpołowieXXwieku.Jegoideeobecnewciążwewspółczesnej
socjologii,międzyinnymizasprawąJeffreyaC.Alexandra.Powodyniesłab-
nącejatrakcyjnościtejperspektywychybanajlepiejoddaliZbyszkoMelo-
sikiTomaszSzkudlarek,podkreślającwkontekściewłasnychposzukiwań
poznawczych,żeproponowanewramachtejperspektywy„kategorieipoję-
ciabyłyjasne,zgrabneioczywiste.Teoriabyłaelegancka.Rzeczywistośćnie
miałazniążadnychszans.Rzeczywistośćmusiałabyćelegancka”
59
.Innymi
słowy,żadnazteoriitakczytelnieniepozwalaładostrzegaćprawiprawidło-
wościrządzącychświatem.
Funkcjonalnistrukturaliścipostrzegaliświatjakozłożonyiwielowymia-
rowyukładpowiązanychzesobąelementów(instytucjispołecznych,prak-
tykspołecznych,kultury),któryrozwijałsięwmiarępojawianiasięważkich
56
Por.K.Mannheim,TheHistoricalCharacterofEducationalAims,[w:]K.Mannheim,
W.A.C.Stewart,AnIntroductiontotheSociologyofEducation,London-NewYork1999,s.33.
57
R.Borowicz,Socjalizacja,[w:]K.W.Frieskeiin.(red.),Encyklopediasocjologii,t.4,s.42-43.
58
M.Flis,Funkcjonalizm,[w:]A.Kojder,K.Koseła,W.Kwaśniewicz,H.Kubiak(red.),Ency-
klopediasocjologii,t.1,Warszawa1998,s.232.
59Z.Melosik,T.Szkudlarek,Kultura,tożsamośćiedukacja.Migotanieznaczeń,Kraków1998,
s.19-20.
29