Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
20Szkodliwesubstancjewżywności0Pochodzenie,działanie,zagrożeniazdrowotne
Obecnośćatomuazotuwcząsteczcealkaloidupowoduje,żewiększość
tegotypusubstancjimacharakterzasadowy.Odczynobojętnywykazują
nieliczne,np.kolchicynaikapsaicyna,któreniemająazotuwpierścieniu
heterocyklicznym.
Najbardziejznanealkaloidyto:
☐alkaloidytropanowe-np.atropinawpokrzykuwilczejjagodzie,skopola-
minawbieluniudziędzierzawielublulkuczarnym
☐alkaloidypirydynowe-np.nikotynawtytoniu,
☐alkaloidychinolizydynowe-np.lupanina,lupinina,sparteinawłubinie,
☐alkaloidyizochinolinowe-np.morfina,kodeina,papaweryna,narkotyna
wmaku,
☐alkaloidysteroidowe-np.solaninawziemniakach,
☐alkaloidypurynowe-np.kofeina,teofilinawkawieiherbacie,teobromina
wowocachkakaowca.
Alkaloidynadająroślinomcharakterystycznypiekący,ostrylubgorz-
kismak.Znajdująsiębardzoczęstowroślinachstosowanychjakoprzypra-
wy,np.chawicynaipiperynawpieprzu,kapsaicynawpapryce,damasceina
wczarnuszce.Związkitemogąbyćrozmieszczonewcałejroślinielubtylko
wokreślonychorganach(np.chininawkorzechinowca).Najwięcejgromadzi
sięwtkankachointensywnymmetabolizmie.Każdygatunekroślinylubjej
odmianacharakteryzujesięswoistymprofilemalkaloidów.
Alkaloidymająwysokąizróżnicowanąaktywnośćbiologiczną,odstymulu-
jącego,poprzeznarkotyczne,dotoksycznego.Częśćznichzpowodzeniem
wykorzystywanajestwlecznictwie.Mogąwykazywaćdziałanie:znieczulające
iprzeciwbólowe(kokaina,morfina),pobudzające(kofeina),przeciwkaszlowe
(kodeina),rozszerzająceźrenice(atropina),obniżająceciśnienie(rezerpina),
moczopędne(teobromina).Wielealkaloidówmasilnedziałanietoksyczne.
Przyjmowanewmałychdawkachwykazująonedziałanielecznicze,natomiast
wwiększychsąsilnymitruciznami.Niektórealkaloidywpływająnaukładner-
wowy(gramina,cytyzyna),innezaburzająrozwójpłodu(anagiryna),jeszcze
inne,np.alkaloidypirolizydynowe,niszcząwątrobę.
20202020Alkaloidypirolizydynowe
Alkaloidypirolizydynowe(zang.Pyrrolizidinealkaloids,PAs)sąwytwarzane
przezroślinyokoło6000gatunków,przedewszystkimzrodzin:astrowatych
(np.starzecilepiężnik),szorstkolistnych(np.żywokost,heliotrop)imotylko-
watych(rodzajcrotalaria).Wieleznichtopospolitechwasty,np.starzeczwy-
czajny(Seneciovulgaris),któremogązanieczyszczaćuprawy.Innesąroślinami
ozdobnymi(heliotrop).PAswystępująwewszystkichczęściachroślin,zwłasz-
