Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
20Szkodliwesubstancjewżywności0Pochodzenie,działanie,zagrożeniazdrowotne
takżejakoopioidy.Około20%masyopiumstanowiąalkaloidy,wśródktórych
wnajwiększymstężeniuwystępujemorfina(10-15%),narkotyna(2-8%),ko-
deina(0,5-4%)orazpapaweryna(0,5-1%)(Kołodziejczyk2004).
Morfinacharakteryzujesięsilnymdziałaniemprzeciwbólowym,działając
bezpośrednionaośrodkibóluzlokalizowanewkorzemózgowej,wpływana
czynnościmotoryczne,spowalniaperystaltykęjelit,działaspazmolityczniena
mięśniegładkieorazdepresyjnienaośrodekoddechowyikaszlowywrdzeniu
przedłużonym(Matławska2008).
Nasionamakuniezawierająalkaloidów.Docelówspożywczychmożnawy-
korzystywaćwyłącznieodmianytzw.makuniskomorfinowego,tj.takie,wktó-
rych,zgodniezustawązdnia29lipca2005r.oprzeciwdziałaniunarkomanii
(zostatnimizmianamiDz.U.z2019r.poz.852,1655),zawartośćmorfinywy-
nosiponiżej0,06%.
Kodeinawporównaniuzmorfinąwykazujesłabedziałanieprzeciwbólowe
iuspokajające;wykorzystywanajestwleczeniubólu,stanachgorączkowych
orazłagodzeniuobjawówsuchegokaszlu.Papawerynazaśstosowanajestprzy
nadmiernejkurczliwościmięśnigładkichprzewodupokarmowego(kolceje-
litowej,kolceżółciowej,skurczachdrógżółciowych)orazdrógmoczowych
(kolcenerkowej).
20202080Alkaloidypurynowe
Dotejgrupyalkaloidówzaliczasiękofeinę,teofilinęiteobrominę.Najbardziej
znanajestkofeina,występującawroślinachponad60gatunków.Najczęściej
wykorzystywaneinajlepiejpoznanesąkawa(Coleaarabica,Coleacanepho-
ra),herbata(Cameliasinensis),kakao(meobromacacao)inasionakoli(Cola
vera).Corazczęściejspożywasiętakżeherbatęzostrokrzewuparagwajskiego
(Ilexparaguariensis),znanąjakoYerbaMate,orazguaranę-nasionapnącza
pauliniaguarana(Paulliniacupana).Guarana,chociażzawierawięcejkofeiny
(ok.6%)niżkawaczyherbata,działa,podobniejakYerbaMate,łagodniej.
Kofeinaipozostałealkaloidyuwalniająsięzniejwolniej,niematakżenieko-
rzystnychproblemówżołądkowych,jakwprzypadkukawy.
Kofeinabardzołatwo(wponad90%)wchłaniasięzprzewodupokarmowe-
go.Niekumulujesięworganizmieipo48godzinachjestwydalanawokoło
50%.Najsilniejszywpływwywieranaośrodkowyukładnerwowyikoręmózgo-
wą.Działastymulująconaorganizm,znoszączmęczeniefizyczneipsychiczne,
zwiększawydzielaniesokużołądkowego,przyspieszającprzemianęmateriioraz
madziałanieprzeciwutleniające.Ponadtozwiększaaktywnośćcentralnegoukła-
dunerwowego-ułatwiakoncentrację,przyspieszaprocesymyślowe.
Podobnapodwzględemstrukturychemicznejdokofeinyteofilinawcho-
dzim.in.wskładlekówstosowanychwleczeniuastmy.Działarozszerzającona
