Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
GrzegorzP
.Bąbiak•Szkołarozumuicharakteru
skichiangielskich,atakżerosyjskich123.Była
towięckadramerytorycznieprzygotowana
dopracynawyższejuczelni,choćproblemy
zobsadąetatów,oczympisałem,wymusiły
rozwiązaniaprzejściowe.
Warto,omawiającstrukturęadministracyj-
no-organizacyjnąuczelni,wspomniećjeszcze
ojejpodstawachfinansowych.Tenwątekpoja-
wiasięwniewieluopracowaniach.Ogółem
nafunkcjonowanieSzkołyGłównejzapisano
wbudżecie112630rb.Większośćztejsumy
stanowiłypłace.Zgodniezpreliminarzem
z1862r.profesorzwyczajnyzarabiaćmiał
1500rb.,nadzwyczajny–1000rb.,adiunk-
ci–700rb.,zaślektorzypo600rb.Dodatki
funkcyjnewynosiły:zapełnienieobowiązków
dziekana–300rb.,sekretarzaRadyOgólnej–
250rb.,sekretarzaRadyWydziału–200rb.,
orazsędziegoSzkołyGłównej–1000rb.
Natomiastpersonelpomocniczymiałnastę-
pującestawki:pedel(którychbyłosześciu)
po283rb.,sekretarzkancelarii–900rb.,pro-
tokolista–600rb.,kontroler–600rb.oraz
kustoszgabinetów(wliczbiedwóch)po
600rb.Osobnąpozycjęstanowiłystypendia
dladwudziestuczterechprzyszłychpeda-
gogów(po120rb.).Oddzielniewbudżecie
ujętezostałykosztyutrzymaniaifunkcjono-
waniaposzczególnychgabinetówiklinik.Na
pierwszewyasygnowano3700rb.wtym
na:gabinetanatomicznyilaboratorium–po
700rb.,fizjologicznyilaboratorium–300rb.,
anatomo-patologiczny–200rb.,anatomii
porównawczej–250rb.,fizyczny–450rb.,
zoologicznyimineralogiczny–1000rb.,labo-
ratoriumchemiczne–600rb.ifarmaceutycz-
ne–200rb.Nadrugieprzeznaczonoporów-
nywalnąsumę3400rb.,wtymna:klinikę
terapeutyczną–1000,chirurgiczną–1600,
akuszeryjną–800rb.Nainnewydatki:opał,
światło,utrzymanieporządkuwzabudowa-
niachetc.przewidziano6000rb.
Autonomicznąpozycjęstanowiłytakże
wydatkinaBibliotekęGłówną,naktórąprze-
znaczono10350rb.Naliściepłactejjednostki
widnieli:kustoszzpensją600rb.,sekretarz
z510rb.,pomocnikz450rb.,dwajkanceliści
po270rb.idwajposługacze300rb.Jednak
123A.Szwarc,AkademiaMedyko-ChirurgicznaiSzkoła
Główna,op.cit.,s.512.
ponadpołowętejkwotyrezerwowanona
kupnonowychdzieł(aż6000rb.),aresztę
(450rb.)przesuniętojakorezerwęnanieprze-
widzianewydatki124.
Specyfikąpolską,którejfaktycznymcelem
byłopodniesieniepoziomucywilizacyjnego
elit,byłodopuszczeniedoauliwolnychsłu-
chaczy.Moglioniuczestniczyćbezpłatnie
wprelekcjach,którecieszyłysiędużymzain-
teresowaniem–napodstawieHprzepustki”
wystawionejprzezdziekanaiobowiązującej
przez3miesiące.Potymokresiedalszaobec-
nośćwarunkowanabyławniesieniemnormal-
nejopłatyzapółroku.Wykładyodbywały
sięwjęzykupolskim,copotwierdziłReskrypt
Najwyższyz11września1864r.,Hdozwalający
młodzieżypolskiejkształceniasięwjejwła-
snymjęzyku”125.Jaksięniebawemokazało,
byłtowybiegizgodatymczasowaobliczona
nauspokojenieipozyskanieopiniipublicznej
wtrakciedogorywającegojużpowstania.
WażnącechąwyróżniającąSzkołęGłów-
nąodinnychuniwersytetówbyłozróżni-
cowanepochodzeniespołecznestudentów.
Jednakskalętegozjawiskatakżetrudno
precyzyjnieokreślić.Napodstawieprzed-
wojennychbadańStanisławaBorowskiego
dotyczącychtylkoWydziałuPrawa,najwięk-
sząliczbęstanowilisynowiepracowników
umysłowych(ponad50%),następniemiesz-
czaństwaiburżuazji(ponad17%),dopiero
natrzecimmiejscubylisynowieziemian
(ponad15%)inakońcu:oficjalistów(7%)
orazdziecibogatychchłopów(5,5%)126.Daje
toprzybliżonewyobrażenie,jakmogłysię
kształtowaćpodobneproporcjenainnych
wydziałachSzkoły.Natomiastjeślichodzi
oskładnarodowościowytoblisko90%sta-
nowiliwniejPolacyiok.10%Żydzi127,liczba
Rosjanbyłaniewielkaizwiększyłasiędopie-
ropodkoniecistnieniauczelni,ponasileniu
procesówrusyfikacyjnych.
53
124Por.HGazetaWarszawska”1862,nr138(8/20VI),
s.2.
125Cyt.za:W.Korotyński,LosyszkolnictwawKró-
lestwiePolskim,Warszawa1906,s.96.
126S.Borowski,SzkołaGłównaWarszawska1862-1869.
WydziałPrawaiAdministracji,Warszawa1938,s.244.
127M.Bogacz,AkademicyWarszawy.Zdziejóworga-
nizacjistudenckichwXIXw.,Warszawa1960,s.248.
