Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
54
Mijasięzcelemszczegółoweodtwarzanie
historiiuczelni,bowiemwogólnychzarysach
jestonaznana.Ponadtoostatniodoskonale
zarysowałjątakżeAndrzejSzwarcwszkicu
zpierwszegotomudziejówUniwersytetuWar-
szawskiego.Wartozatemzatrzymaćsięjedy-
nienawybranychaspektach,przypominając
ustaleniaipublikacjezapomnianejużipomi-
nięte.Należydonichmi.in.ciekawarozprawa
MarianaBogaczaoakademikachWarszawy
,
czyliorganizacjachstudenckichwXIXw.,
sprzedprawiesześciudekad.Wfragmentach
poświęconychSzkolewspominaonożyciu
codziennymstudentóworazichwarunkach
bytowych.Teostatniedlawiększościbyły
ciężkie,cozdajesiębyćzjawiskiemponad-
czasowymdlawszystkichżaków.
Niedziwiązatemodnajdywanewlicznych
wspomnieniachinformacje,żewielustuden-
tów,biorącpoduwagęwysokieczesne,miało
problemyzutrzymaniemsięwWarszawie,
abrakregularniewnoszonychopłatskutkował
skreśleniemzlistysłuchaczy.Elitęstanowili
ciotrzymującypomoczdomu,asuma15rb.
byłarównoznacznawoczachpozostałych
zdolcefarniente.Pozostalizmuszenibylidora-
biaćnamieściekorepetycjami128,bądźchwytać
siędoraźnychzajęć.Wskrajnychprzypadkach
zastawialibądźsprzedawaliodzież,coczę-
stoprowadziłodozatargówzhandlarzami
starzyzną,którekończyłysięprzedsędzią
Szkoły.Dopopularnychzajęćnależałom.in.
malowanieszyldówuMinteraczykolorowa-
niemapiretuszowaniezdjęćwksięgarniach
orazzakładachfotograficznych.Wartyprzy-
pomnieniawtymkontekściejestgłosJana
Czarnowskiego,którywswoichpamiętnikach
barwnieopisujerealiatamtychczasów129.
olosyuniwersytetu,copośredniozdajesię
byćsugestią,żeRosjarozważałapowtórze-
niescenariuszasprzedtrzechdekad.Ajeśli
nawetbyłotoutrudnionewobecpostawy
rektora,radyuczelniijejstudentów,tosama
zapowiedźtakiegorozwiązaniastanowiła
niewątpliwiejedenzelementówgrypolitycz-
nej.Byłatakżeformąnaciskunatych,którzy
wahalisię,czypoprzećinsurekcję.Zresztą
współcześnimielitegopełnąświadomość.
Wnumerze6HRozporządzenia”z22grud-
niapisano:
WtychdniachMoskwazamierzaogłosić
rodzajodezwydoHczęścirozsądnej”ludności
polskiej,namawiającjądoskładaniabroni,do
opuszczeniaszeregówpowstańczychiprzy-
sięganianawiernośćcarowi.Jakonagrodę
zatakirozsądnyczynHDziennikPowszech-
ny”obiecywaćbędzieopiekęNajjaśniejszego
Pana,utrzymanienieistniejącychinstytucji
etc.,aBergtymczasemwZamkudebatuje
nadzamknięciemSzkołyGłównejiinnymi
dobrodziejstwami130.
Wiadomośćtęrozwiniętotydzieńpóźniej
wkolejnymnumerzebiuletynu,poświęcając
jejznaczniewięcejmiejsca.Istnienieidzia-
łalnośćSzkołyprzyjmowanesąprzezRząd
Narodowyjakointegralnaczęśćżycianaro-
du,awszelkizamachnanieodbieranyjako
kolejnyelementrepresji.Różnicapoglądów
ipostaw,rzeczjasna,zostałapominiętacał-
kowitymmilczeniem.
Wandalskiinstynktnienawiścikuwszystkie-
mu,cospieszypodrodzepostępu,cozmierza
kupożytkowiiodrodzeniuPolskizjejdługiej
niewoli,służąMoskwiezanatchnieniedonie-
ustannychnadużyćizajedynegoniepłatnego
przewodnikawjejniszczącymprzezpolskie
dziejepochodzie.Ówinstynktnienawiści
zwróciłsięobecnienaSzkołęGłówną.Wandal
XIXw.czujedobrze,żetamsięrodziświatło,co
możezczasemrozciemnićowechmuryobsku-
rantyzmu,jakieprzezlatdziesiątkinapolskim
niebieporozwieszał,żetamsięprzygotowują
podstawyobywatelskiegorozwojuducha,który
*
Wydawaćbysięmogło,żewobecwstrze-
mięźliwejpostawywiększościstudentów
uczelni,RządNarodowybędziesceptycznie
nastawionydoSzkołyGłównej.Jednakpubli-
kowaneHRozporządzeniaiWiadomościPoli-
cjiNarodowej”zgrudnia1863r.sugerującoś
wręczprzeciwnego.Wskazująonenatroskę
128W.Przyborowski,Staraimłodaprasa,Petersburg
1897,s.4–6.
129S.J.Czarnowski,Pamiętniki,Warszawa1921,
zeszyt5.
130HRozporządzeniaiWiadomościPolicjiNaro-
dowej”1863,nr6(22XII),[w:]DokumentyKomitetu
CentralnegoNarodowegoiRząduNarodowego1862-1864,
Wrocław1968,s.421.
