Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Źródłagatunkówpolskichtańcównarodowych
47
głośną,instrumentalnąmuzykęorazsprośneinieprzystojnepieśni
27
.Wszystkiete
zakazyspotykałysięzrezonansemwPolsce.Przykładowotańcówzielonoświątko-
wychuprawianychwMałopolscezakazywałystatutysynodudiecezjikrakowskiej
zroku1408biskupówPiotraWysza(1354-1414)iJanaSzafrańca(1363-1433)28.
JanzMiechocinawjednymzkazańczęstochowskich,znanymnamzodpisu
z1423roku,ubolewał,iżnwZieloneŚwiętaschodząsięstaruszki,kobietyidziew-
czętaniedokościoła,nienamodlitwy,lecznatańce,niedlawzywaniaBoga,lecz
diabła»Jasza,Łado,ileli,ja-ja«”29.Zapewnedosynodalnychregulacjilubwręcz
JanowychkazańnawiązywałJanDługosz,piszącyoczczeniu-m.in.podczaszielo-
noświątkowychstad-pogańskichbóstw:Jessa-Jesza,Łada,Dzidzileyla,Nyaprzez
nbezwstydneilubieżneprzyśpiewkiiruchy,przezklaskaniewdłonieipodnietliwe
zginaniesię”
30
.Prawdopodobniewobawieprzedkultembałwochwalczymtańców
odbywającychsięwsąsiedztwiekościołówiklasztorówzokazjijarmarkówzielo-
noświą
tkowychzakazywaliteż-naprośbęduchownych-królowie,czegoprzykła-
demrozporządzeniekrólaKazimierzaJagiellończyka(1427-1492)z1468roku31.
PodobnierzeczsięmiałaztańcamiwykonywanymikuczciŁadowdniukupały
(25czerwca),aleteż25maja,ewentualnieodNiedzieliPrzewodniejażdośw.Jana
Chrzciciela
32
,czyteżwwigilięśw.JanaChrzciciela(sobótki)
33
orazśw.Piotra
iPawła34.Cociekawe,opiniehierarchówpowiekXVIpodzielalinietylkoksięża,
aleteżświeccy
35
ichybadopieroJanKochanowski(1530-1584)spojrzałnato
zjawisko
27
J.Gluziński,Taniecizwyczajtaneczny,Lwów-Warszawa-Kraków[post1925],s.161.
28
Statutydiecezjalnekrakowskiezroku1408…,dz.cyt.,s.27.
29
Za:A.Brückner,Dziejekulturypolskiej,t.1,dz.cyt.,s.145;por.A.Brückner,Kazaniaśre-
dniowieczne,nBibliotekaWarszawska”1891,t.1,s.248.
30
JanaDługoszaRoczniki…,t.1,dz.cyt.,s.165-167.
31
KodeksdyplomatycznyPolskiobejmującyprzywilejekrólówpolskichiWielkichKsiążątLi-
tewskich,bullepapieskiejakoteżwszelkienadaniaprywatnemogąceposłużyćdowyjaśnieniadziejów
wewnętrznychkrajowychdotądnigdzieniedrukowane,odnajdawniejszychczasówdo1506roku,t.3,
Warszawa:J.Bartoszewicz,1858,s.444.
32
M.Stryjkowski,Kronikapolska,litewska,żmódzkaiwszystkiejRusi…przezMaciejaOsoste-
wiciusaStryjkowskiego,Królewiec1582,ks.4,s.147;zob.M.Stryjkowski,Kronikapolska,litewska,
żmódzkaiwszystkiejRusiMaciejaStryjkowskiego,t.I,Warszawa1846,s.137.
33
A.Brückner,Kazaniaśredniowieczne,część3,Kraków1896,s.8.
34
StatutasynodaliaAndreaeepiscopiPosnanensis,[w:]Starodawneprawapolskiegoś,dz.cyt.,
s.32;por.J.Sawicki,ConciliaPoloniae.Źródłaistudiakrytyczne,t.7,Synodydiecezjipoznańskiejiich
statuty,Poznań1952,s.160;por.Najdawniejszestatutysynodalnearchidiecezjignieźnieńskiejoraz
statutyzrękopisuOss.nr.1627zuwzględnieniemmaterjałówzebranychprzezś.p.B.Ulanowskiego,
oprac.W
.Abraham,Kraków1920,s.53[StudiaimateriałydoHistorjiUstawodawstwaSynodalnego
wPolsce,nr6].
35
MarcinzUrzędowa,Herbarzpolskitojestoprzyrodzeniuziółidrzewrozmaitych,Kraków
1595,s.31-32;M.Rej,Świętychsłówasprawpańskich,któretusprawowałPanaZbawicyelnasz
nathymświecyeiakoprawyBógbędączwczłowieczeństhwieswoimKronikaalboPostyllapolskim
językiemaprostymwykłademteżdlaprostakowkrotkouczynionaynawielumieysczachnadpierwsze
