Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.3.Modeletarcia
31
gdzie:m-czynniktarcia,v
s-prędkośćpoślizgumateriałuodkształcanegowzglę-
demnarzędzia,α-stałaowartościdobieranejtak,abywzórprzyjmowałformę
modeluTreskidladużychprędkościpoślizguv
s.
Autorzyprac[941]badalizmianęrzeczywistejpowierzchnistykuwróżnychwa-
runkachtarcia.Zbudowanymodeluwzględniałodkształceniawarstwypowierzch-
niowej,ścinaniewierzchołkównierównościwwarunkachsmarowaniagraniczne-
go,twardośćpowierzchni,wielkośćnaciskuorazprędkośćpoślizgu.Modelten
zostałpóźniejrozwiniętynaróżnewarunkismarowania(zmianagrubościwarstwy
smaruorazsmarowaniegraniczneimieszane)[939]izaimplementowanywpro-
gramieobliczeniowymmetodąelementówskończonych(MES).Winnychmode-
lach[931]jakoczynnikiwpływającenazmianęoporówtarciawprowadzonochro-
powatośćpowierzchni,nacisk,prędkośćprzemieszczaniasięblachyponarzędziu,
atakżelepkośćdynamicznąsmaru.Założonojednakniezmiennośćchropowatości
powierzchnipodczaskształtowaniablachy.Nacisk,prędkośćprzemieszczaniabla-
chyponarzędziu,materiałblachy,atakżewarunkismarowaniawpływająnazmianę
chropowatościpowierzchniwprocesiewytłaczania[209].Dlategochropowatość
powierzchniniejestczynnikiemstałympodczasodkształcaniablachy.Dodatkowo
napoziomiemikrorzeczywistapowierzchniakontaktujestwłaściwiemniejsza
aniżelipowierzchnianominalna,stądobciążeniejestprzenoszoneprzezodkształ-
conewierzchołkinierówności[115].Wciąguostatnichlatzintensyfikowanoba-
daniaeksperymentalneinumerycznewarunkówmikrokontaktupodczaskształto-
waniablach[730].Autorzypracy[179]zaproponowalimodeltarciazintegrowany
zMESuwzględniającyzmianęwarunkówsmarowaniapodczaskształtowania
wytłoczkiosiowosymetrycznej.Wykonaneeksperymentypotwierdziływysokąja-
kośćzbudowanegomodelutarcia.Doanalizysmarowaniahydrodynamicznego
opracowanomodeleteoretyczne[514,938]orazmodeleopartenaMES[349,971].
StosującrównaniaReynoldsauwzględniającewpływchropowatościnawarunki
smarowaniahydrodynamicznego[621],wpracy[350]podjętopróbępowiązania
parametrówsmarutakichjak:lepkośćigrubośćwarstewkismaru,parametruchropo-
watościpowierzchnikontaktuRaorazparametryprocesu(nacisk,prędkośćpo-
ślizgu)zwielkościąoporówtarcia.Autorzypracy[645]rozwinęlitrójwymiarowy
modelsmarowaniamieszanegoorazgranicznegowstrefiekontaktudookreślania
współczynnikatarciapoprzezuwzględnieniewpływuobciążenia,właściwości
smaruorazzmianprędkościpoślizgu.Wielepracpoświęconorozwijaniumodeli
matematycznychtarciauwzględniającychwpływanizotropiimateriału[568]oraz
kierunkowościmikrostrukturypowierzchni[1001]nawartośćwspółczynnika
tarcia.Klasyczneprawatarcianieodzwierciedlająenergetycznejnaturytarcia,stąd
wpracy[690]zaproponowanoenergetycznąkoncepcjęopisuzjawiskatarciapo-
przezwprowadzenietzw.współczynnikastrattarcia(ang.coefcientoffriction
losses-CFL),którydlaruchuliniowegowspółpracującychelementówokreślony
jestzależnością: