Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
2.Tarciewprocesachkształtowaniablach
CFL
1³
³
t
0
t
0
0
0
Ftvtdt
Ttvtdt
N
()()
()()
(2.16)
gdzie:F
N-obciążenienormalnedopowierzchni,T-siłastyczna(tarcia),v-pręd-
kość(poślizgu).
Zjawiskoadhezjizostałoporazpierwszyuwzględnionewanalitycznymmo-
delutarciaw1938rokuprzezBowdenaiTabora,którzyopracowalitzw.adhezyjną
teoriętarcia[115].Teoriazakładała,żekontaktciałzachodzinarzeczywistej,anie
nominalnejpowierzchnikontaktu,naktórejdochodzidoadhezjiipowstawania
takzwanychmostkówzwarciowych.JeżelirzeczywistapowierzchnistykuwynosiA
r
ijeślisiłapotrzebnadościęciajednostkowejpowierzchniadhezyjnejpołączeńmiędzy-
metalicznychwynosiF
sm,tosiławymaganadościęciawszystkichadhezyjnychpo-
łączeń,utożsamianazsiłątarcia,wynosi[116]:
T
1
AF
r
|
sm
(2.17)
WartośćwspółczynnikatarciawedługmodeluadhezyjnegoDieriaginaześcina-
niemobjętościmateriałuwynosi[195]:
T
μ
1
AF
r
(
N
+
F
0
)
(2.18)
gdzie:T-siłatarcia,F
N-naciskzewnętrzny,F
0-naciskwstykutarciowymrówny
naprężeniuprzyścinaniupołączeniaadhezyjnego.
Wpracy[140]przeprowadzonoanalizępoślizguwarstwpodpowierzchniowych
miękkiegomateriałuwwynikuoddziaływanianierównościciałaowiększejtwar-
dości.Analizaliniipoślizgutrójkątnieukształtowanychnierównościwykazałatrzy
głównetrybyoddziaływania:bruzdowanie,zużycieorazskrawanie(rys.2.12).Wprzy-
padkumałychkątównatarciaimiędzyfazowejwytrzymałościnaścinaniebruzdo-
waniepowodujetylkoplastyczneodkształceniemiękkiejpowierzchnibezusuwa-
niamateriału.Wprzypadkupowierzchnizawierającychnierównościodużym
kącienatarciausuwaniemateriałunastępujepoprzezkruszenielubproceszużycia
wzależnościodmiędzyfazowejwytrzymałościnaścinanie.Modelzakładapropor-
cjonalnośćsiłytarciaorazsiłyobciążającejiniezależnośćoporówtarciaodpola
powierzchnikontaktu.Parametramimodelusąkątnatarciawierzchołkachropo-
watościβiwskaźniktarciawarstwymiędzyfazowej[140]:
f
hk
1
τ
k
BL
(
0
d
f
hk
d
1
)
(2.19)
gdzie:τ
BL-naprężenietnącenakrawędzikontaktu,f
hk-wytrzymałośćnierówności
naścinanie,k-naprężenieuplastyczniającewwarunkachścinania.
Wwarunkachsmarowaniagranicznegowartośćwskaźnikatarciaf
hkwrów-
naniu(2.19)zawierasięwgranicachpomiędzy0,4oraz0,7.Wskaźniktarciaodpo-
