Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jedenstabilnysystemnarodotwórczy,atrofiiuległykomunistycznaideologia,wielona-
rodowetworypaństwoweiwiarawjednolitąkulturęzdolnązadowolićróżnorodneetno-
sywspółczesnejEuropy.Powstałynowepaństwaispołeczeństwa,rozwinęłysięnowe
metodykomunikacji,odżyłyideeregionalneilokalnepatriotyzmy,któreweryfikująza-
chowaniaspołeczneipostawyartystyczne.Wtakimukładziespołeczno-kulturowymli-
teraturakaszubskamożewypełniaćinnegotypuzadania:głoszeniaswejjęzykowejimen-
talnościowejodmiennościoddotychczasowychcentrówkulturowych,wreszciemoże
wybijaćsięnapodmiotowość:
Wszyscyoni[kaszubscyintelektualiści–przyp.A.K-K.]alboodwołująsięwswojej
twórczościorazpracynaukowejdokaszubskichkorzeniiwrodzimejkulturzeszukająin-
spiracji,alboteż,zajmującsiękwestiaminiezwiązanymiwprostzproblematykąkaszub-
ską,angażująsięwinnejformiewżycietejwspólnoty.Świadectwemaktywnościtejgru-
pysąliczneinicjatywywydawnicze,naukoweiartystyczneczyteższeregdziałańocha-
rakterzeintegracyjnym
71
.
Kategoriapodmiotowościpojawiającasięwcharakterystycetradycjikaszubskiejdo-
konywanejprzezObracht-Prondzyńskiego(awięciliteraturyczyteatru)stanowidoce-
nienieichosobnościwobectendencjiogólnopolskich.Badaczdostrzegauwolnieniesię
tejliteraturyzblokadcentralnie(stołecznie)sterowanejpolitykikulturalnejlubspod
działaniabalastutwórczościncepeliowej”,nieodbierająctegozjawiskajakoprzykładu
nakaszubskietendencjeseparatystyczne,ocoposądzałniektórychtwórców(szczegól-
nieprzedstawicieliprzedwojennegoZrzeszeniaRegionalnegoKaszubów)Bukowski.
Osobnośćtradycjikaszubskiejstajesięniejakokulturowąalternatywąwobecprocesów
globalizacyjnychiunifikacyjnychpłynącychzcentrówmedialnychiopiniodawczych.
Socjocentrycznamatrycadyscyplinarnawswejwrażliwościnaaktualneproblemykultu-
rymożewywołaćwolneodzideologizowaniaanalizyiinterpretacjeliterackie,skutkują-
cerozpoznaniamiwidzącymiwspółzależnośćmiędzyliteraturąazjawiskamikoniunktu-
ry,modyczyncateringukulturowego”
72
.
Językoznawstwowofensywie
JakbynaprzekórznaczącejobecnościpracnaukowychBukowskiegodokońcalat
osiemdziesiątychXXwieku,tobadaniajęzykoznawczedotyczącekaszubszczyznyrealizo-
wanewgdańskimiwarszawskimśrodowiskuakademickimzaczęłytorowaćdrogędouzna-
niajejzasamodzielnąiodmiennątradycjęjęzykową.Właśniewduchupodkreśleniawarto-
ściiniepowtarzalnościkaszubszczyznypisałaoniejHannaPopowska-Taborska,rozciągając
swezainteresowaniatakżenaetymologięleksykijęzykakaszubskiego
73
.TojąGerardLabu-
1111111
71
C.Obracht-Prondzyński,ProblemzróżnicowaniaspołecznegoKaszubówwXIXiXXwieku.W:Te-
goż,Wkręguproblematykikaszubsko-pomorskiejł,s.170.
72
C.Obracht-Prondzyński,Sytuacjaspołecznegoruchukulturalnegowwarunkachwolnegorynku.W:Pro-
blemyanimacjikulturynaPomorzu,red.C.Obracht-Prondzynski,Gdańsk2000,s.13-24;patrzrównież
S.Pestka,Stareinowewkulturzepomorskiej.W:tamże,s.41-50;Cateringdziedzictwakulturowego?Ka-
szubiiKaszubywoczachetnologów,red.P.Kalinowski,Gdynia2006,s.7-299.
73
Wymieńmytutajprzedewszystkim:H.Popowska-Taborska,Kaszubszczyzna.Zarysdziejów,War-
szawa1980;Tejże,Szkicezkaszubszczyzny.Dzieje,zabytki,słownictwo,Gdańsk1987;Tejże,Szkice
zkaszubszczyzny.Leksyka,zabytki,kontaktyjęzykowe,Gdańsk1998;Tejże,Szkicezkaszubszczyzny.
Dziejebadań.Dziejejęzyka.Zabytki.Etymologia,Gdańsk2006.
34
