Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
mielidotychczaszwyczajukoncentrowaniasięnategorodzajukwestiach.Wyra-
ziste,całkowicieniezbędnenawiązaniedofundamentalnychzasad,jakzasada
zachowaniakapitału,drugazasadatermodynamiki,zasadaminimalnegodzia-
łania,pojawiłosięniedawnoprzyformułowaniumodelukapitału[Dobija2007]
irachunkukapitałuludzkiego[Kapitałludzkił2011],cowrazzestałąpotencjal-
negowzrostuumożliwiłoprzedstawieniewyjaśnienianaturykapitału.
Dobrąilustracjąteoriiwprowadzającejkategoriępierwszejodkrytejwnauce
stałejGmożebyćteoriagrawitacjistworzonaprzezIzaakaNewtona.Uczony
formułujeprawopowszechnegociążenia,podającodpowiedniealgebraiczne
wyrażenie.F=G[M·m]/r2,gdzieFokreślasiłęoddziaływaniagrawitacyjnego,
Mimoznaczająmasydwóchciał,arstanowiodległośćmiędzynimi.Nato-
miastGjeststałąfizyczną(zwanągalaktyczną),któramożebyćtylkozmierzona,
natomiastniemożnawyjaśnić,dlaczegojejrozmiarjesttakianieinny.Uczeni
wykonaliprzemyślnedoświadczeniaizmierzyliwartośćG,dziękiczemumogli
obliczyćwielkośćprzyspieszeniaziemskiegog=GM/r2=9,81m/sek2,przyczym
Mstanowimasę(ilośćmaterii)Ziemi.Jakwidać,przyspieszenieziemskiegjest
zdeterminowaneprzezwartośćstałejfizycznejG.ObliczeniestałejGiprzyspie-
szeniaziemskiegogpozwoliłonarozwójnaukiitechnikiipojawieniesięokresu
zwanegoOświeceniem.
DokonaniaIzaakaNewtonaiwcześniejszeGalileuszastanowiąkamień
węgielnynaukiitechnikiprzeobrażającejżycienaświecieiwznoszącejjena
wyższypoziom.Teoriagrawitacjiformułujefundamentalneprawo,zaśpomiar
stałejumożliwiastosowanieformułyiobliczaniesiłyciążeniaprzyrozwią-
zywaniuproblemówtechnicznych.Teoriajesttandememprawanaturyistałej
fizycznej.Imimożeitakniewiemy,copowodujegrawitację,ponieważteoria
tegoniewyjaśnia,jużtaskromnawiedzapozwoliłanaznaczącyskokrozwojowy.
Kolejnykrokwkierunkuwyjaśnienianaturygrawitacjiwykonał,jakwiadomo,
AlbertEinstein,jednaknowateorianiejestzapewneostateczną.
Mającokreśloneg,możnaprowadzićinteresujące,aleparanaukowerozwa-
żania;cobybyło,gdybytastałamiałainnąwartość.Gdybybyłamniejsza,być
możeorbitaZiemioddaliłabysięodSłońcaiwarunkidożyciaznaczniebysię
pogorszyły.Gdybybyławiększa,obciążenieorganizmuczłowiekaznaczniebysię
zwiększyłoprzezwiększąsiłęciążenia.Całazłożonośćujawniasię,gdywłączy
siędorozważańinnestałe,jakprędkośćświatłaistałąPlancka.Puśćmywodze
wyobraźni,piszeD.Danin[1965,s.237]„(ł)iwyimaginujmysobieinnyświat,
odróżniającysięodnaszegojedyniewartościąstałejPlancka.Wnaszymświecie
tastałatoh=6,6237·10–27ergosekund.Mierzonawtychsamychjednostkach,
któreprzyjętesąunasnaZiemi–wnaszychgramach,centymetrach,sekun-
dach–owastaławielkośćniechbędzie,powiedzmy,100razymniejsza.Kwanty
czerwonegoświatłaitambyłybykwantamiczerwonegoświatła,gdyżczęstość
