Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział2Paradygmatywdydaktyce
KrzysztofKruszewski
12wswoichrozważaniachwyszedłodanalizyźródeł
dydaktyki,anastępnie-opierającsięnadwóchpojęciach:zmianieiwiadomości
-stworzyłoryginalnąkoncepcję.Przyglądającsięstworzonejprzezniegopod-
stawieteoretycznej,nietrudnozauważyćjejsilnezwiązkizkonstruktywizmem,z
pobrzmiewającąwtlenutąkognitywistyczną.
InnepodejściezaproponowałWładysławP.Zaczyński
13,którysięgnąłdo
podstawdydaktykiwceluokreśleniajejtożsamości.Przeprowadzonaanaliza
pozwoliłamuwyprowadzićwieleuniwersalnychcechcharakterystycznychdla
współczesnegoparadygmatudydaktyki.
Zewzględunaistotnośćrozważańprowadzonychprzezwspomnianychba-
daczywartodokonaćbliższejanalizyichpoglądów.
KrzysztofKruszewski
14wyodrębniłpięćfilarów,naktórychopierasiętra-
dycyjnadydaktyka.Sąto:logika,psychologia,analizapraktykinauczycielskiej,
analizahistoryczno-porównawczaorazdydaktykajakodyscyplinanauczania.
Następnieprzeciwstawiłimswojąkoncepcję.Analizującwymienionefilarytra-
dycyjnejdydaktyki,nietrudnozauważyćichzróżnicowaniepodwzględemzna-
czeniadlawspółczesnejdydaktyki.Możnatakżezaobserwowaćzmiennośćich
oddziaływaniawróżnychokresachrozwojucywilizacyjnego.Naprzykładjeżeli
napoczątkuXXwiekulogikamiałaogromnywpływnakształtowaniesiędy-
daktykiijejparadygmatów,towspółcześniejestonniewielki.Jednocześnie
rośnieznaczeniekognitywistyki,wtympsychologii,dlarozwojudydaktykijako
dyscyplinynaukowej.Początkowodydaktykabyłabudowananapodstawieprak-
tykinauczaniaorazlogikiwnioskowaniawynikającejzzaistniałychprzypadków.
Decydowałotooformułowaniuposzczególnychparadygmatów.Obecniebez
dowodówempirycznychpopartychsolidnąteoriąniemamowyopoważnym
dyskursieokształceniu.Wprawdzieobserwujemycopewienczaspojawianiesię
teoriinasyconychmyśląideologiczną,alewystępująonecorazrzadziej.Zjawi-
skotodostrzegamyzwłaszczawobszarzeparadygmatuhumanistycznego.
WładysławP.Zaczyńskiwważnejdlawspółczesnejdydaktykiksiążce,po-
święconejmetodologicznejtożsamościdydaktyki,zwracauwagęnazwiązkitej
dyscyplinynaukowejzteoriąpoznania.Jegozdaniemsąonewynikiempodob-
negokierunkuzmianorazwystępowaniawzajemnychzależnościmiędzydydak-
tykąiwspomnianąteorią.Dydaktykaodpoczątkuswegoistnienia,zajmującsię
11Por.Sztukanauczania,t.1:Czynnościnauczyciela,red.K.Kruszewski,Warszawa:
WydawnictwoNaukowePWN2007.
12K.Kruszewski,Zmianaiwiadomość.Perspektywadydaktykiogólnej,Warszawa:
PaństwoweWydawnictwoNaukowe1987.
13W.P.Zaczyński,Metodologicznatożsamośćdydaktyki,Warszawa:Wydawnictwa
SzkolneiPedagogiczne1988.
14Tamże,s.15-18.
28
