Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Egzystencjalizmtojednakniesystemfilozoficzny,leczfilozoficznareflek-
sjanadżyciemijegosensem,wymagającasubiektywnegoiindywidualnego
punktuwidzenia.Życiejestbowiemzbytskomplikowaneiróżnorodne,aby
możnajebyłoująćwjednoznacznieokreślonychkategoriachteoretycznych.
Egzystencjatoprzedewszystkimzdolnośćdoprzeżywaniaświataiswojego
wnimmiejsca.Jesttozatempełniaświadomościswojegoistnienia,powią-
zanazwolnościąiodpowiedzialnościązawłasneżycie.Człowiekświadom
swegoistnieniastajesiętwórcą„esencji”swojegożycia(egzystencjapoprze-
dzaesencję).Abytworzyćwłasneżycieiprzejmowaćzanieodpowiedzial-
ność,niezbędnejestnajpierwuświadomieniesobiewłasnegoniepowtarzal-
negoistnienia.Tejświadomościpozbawieniczęstonietylkoprzestępcy
,
alecalepokoleniaotumanionekulturąkonsumpcjonizmu.Tymczasemowarto-
ściczłowiekawświeciestanowijegoniepowtarzalność.
EgzystencjalizmwujęciuMaxaScheleratraktujeczłowiekajakoistotę
będącązawsze„wdrodze”,mimotojestteżistotątranscendującąwszystko,
takżewłasneżycie,pozostającwciągłymruchu„kuczemuś”13.Zsystemem
psychowitalnymosobęwiążąjedyniezwiązkienergetyczne,alefunkcjonal-
niestoionaznaczniewyżejodtegosystemu,potrafisprzeciwiaćsięwła-
snympopędomiwłasnemucharakterowi.Stającsięosobą,człowiekstajesię
wolny,zdolnydokierowaniawłasnymżyciem.Szansastaniasięosobąjest
czymśznaczniewiększymodbyciaautentycznym(opisywanymszeroko
przezHeideggeraiSartre’a),jestbowiemszansąrealizowaniawłasnych,wyż-
szychwartościosobowych(nabieracharakterumoralnego).Będąc„wdrodze”,
człowiekwyznaczasobiecel:staćsięosobąpotwierdzaćwłasneczłowie-
czeństwo.Koncepcjeteznajdąodzwierciedleniewzaprezentowanychnieco
dalejpoglądachpedagogicznych,główniepersonalistycznych.
Głębokarefleksjadotyczącaludzkiejegzystencjistanowijednocześnie
humanistycznąkoncepcjęmotywacji,popychającączłowiekadodokonania
wsobiekonstruktywnychzmian.EgzystencjalnakoncepcjaVictoraEmila
Franklaukazujeczłowiekajakoosobę,którejegzystencjarealizowanajestna
trzechpoziomach:somatycznym,psychicznymineotycznym.Dwapierwsze
wymiarydzielonezeświatemzwierząt,jedynieneotycznystanowispecy-
ficznieludzkiwymiarikryteriumodróżniająceczłowiekaodresztyświata.
Rozwijasięonwmiaręontogenezyczłowieka,rozpoczynającsięświadomo-
ściąisamoświadomością,abywkońcuosiągnąćzdolnośćdystansuwobec
———
———
13M.Opoczyńska,Człowiekwrozumieniuwspółczesnejfilozofiibezdomności,[w:]Wpro-
wadzeniedopsychologiiegzystencjalnej,red.M.Opoczyńska,Wyd.UJ,Kraków1999,
s.64-67
34