Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Psychopatologia,racjonalność
iproblem„osobowościterrorystycznej”
27
Wartowtymmiejscupoczynićpewnewyjaśnienie.Zachodniapsychiatria6dokonuje
rozdzieleniazaburzeńpsychicznychnadwieosie.Ośpierwszazawierazespoły(choro-
by)psychicznewrodzajuschizofreniilubdepresji,naosidrugiejnatomiastmieszcząsię
zaburzeniarozwojoweizaburzeniaosobowości,takiejaknp.antyspołecznezaburzenie
osobowości(antisocialpersonalistydisorder,APD),utożsamianeczasemzpsychopatią,
zwanątakżesocjopatią7.Osobypsychotyczneniesąwstanieodróżniaćdobraodzła,
podczasgdyosobyzzaburzeniemantyspołecznymmajątakąmożliwość,leczcelowo
iegoistycznielekceważąnormywspółżyciaspołecznego,nieodczuwającprzytymwy-
rzutówsumieniaanipoczuciawiny8.
JournalofLawandPsychiatry”1979,nr2,s.79–85(badanianadterrorystaminiemieckimi–żadnychśladów
zaburzeńpsychicznych);A.Merari,referatprzedstawionywramachseriiseminarióworganizowanychprzez
InstituteforSocialResearch„ThePsychologyofExtremism”,UniversityofMichigan,AnnArbor,MI,
11lutego2002,za:S.Atran,GenesisofSuicideTerrorism,„Science”2003,nr299,s.1537(Meraribadający
palestyńskichterrorystówsamobójcówstwierdzabrakpoważniejszychdysfunkcjipsychicznychczyspołecz-
nych,wcześniejszychtendencjisamobójczychbądźsymptomówcharakterystycznychdladepresji);J.M.Post,
E.Sprinzak,L.M.Denny,Theterroristsintheirownwords:Interviewswiththirty-fiveincarceratedMiddle
Easternterrorists,„TerrorismandPoliticalViolence”2003,t.15,nr1,s.171–184(żadnychśladówzaburzeń
psychicznychuprzebadanychosób);K.Heskin,ThepsychologyofterrorisminIreland,w:Y.Alexander,
I.A.O’Day(red.),TerrorisminIreland,St.Martin’s,NewYork1984,s.88–105(podobnewnioskiwkon-
tekścieirlandzkim);por.też:N.Friedland,Becomingaterrorist:Social,andindividualantecedents,
w:L.Howard(red.),Terrorism:Roots,Impacts,Responses,Praeger,NewYork1992,s.81–93;R.Corrado,
Acritiqueofthementaldisorderperspectiveofpoliticalterrorism,„InternationalJournalofLawandPsychia-
try”1981,t.4,nr3–4,s.293–309;A.Silke,Cheshire-Catlogic:Therecurringthemeofterroristabnormalityin
psychologicalresearch,„Psychology,Crime&Law”1998,t.4,nr1,s.51–69;C.Ruby,Areterroristsmental-
lyderanged?,„AnalysesofSocialIssuesandPublicPolicy”2002,t.2,nr1,s.15–26;M.Taylor,E.Quayle,
TerroristLives,Brassey’s,London1994,s.103(„Znielicznymiwyjątkamiiwprzeciwieństwiedopopularne-
gonieporozumienia…terroryściniesąaniszaleńcami,anizaślepionymibigotami.Mająistotnywgląd
wswojedziałaniaorazczęstookazująuderzającąświadomośćtego,jakpostrzegająichinni.Przedewszyst-
kimpogodzilisięzprzemocą,jakąstosują,ipotrafiąuzasadniaćjąnagrunciewłasnegopostrzeganiaświata
orazswejroliwjegozachowaniu”).
6PosługujęsiętuorazwdalszychczęściachpracysystememdiagnozyAmerykańskiegoTowarzystwa
PsychiatrycznegoDSMIV(DiagnosticandStatisticalManualofMentalDisorders).
7Jakozaburzenieosobowościokreślasięsytuację,gdyelastycznysystemregulacjiusztywniasięipowo-
dujestały,niezmiennywzorzeczachowania,ujawniającysięwniezmiennychreakcjachnazmieniającesię
sytuacje.Niesątozespołykliniczne,leczstanybehawioralneipsychospołeczne.Zaburzeniaosobowościdzie-
ląsięnatypyA(dziwaczno-ekscentryczne),B(dramatyczno-niekonsekwentne)orazC(objawowo-lękowe).
Najbardziejinteresującezpunktuwidzeniabadańnadterroryzmemantyspołecznezaburzenieosobowości
znajdujesięwramachtypuB.DSMIVokreślajejakoantisocialpersonalistydisorder(APD)iprzydzielamu
kod301.7.ZwanejestrównieżdyssocjalnymzaburzeniemosobowościwramachklasyfikacjiICD-10(Inter-
nationalClassificationofDiseases–międzynarodowysystemdiagnozy).
8Wartozauważyć,żeAPDbywatraktowanejakotożsameznieformalnąkategoriąpsychopatia/socjo-
patia(tejostatniejnieuwzględniaDSMIV).Wielunaukowcówtwierdzi,iżpsychopatiapowinnabyć
traktowanajakoosobnezaburzenie,a„minimalistyczna”kategoriaAPDnieuwzględniajejkluczowych
elementów,takichjaknp.towarzyszącyzachowaniomantyspołecznymbrakempatiiczypoczuciawiny.
Uwzględnienietejargumentacjiimplikujestwierdzenie,żetylkoczęśćosóbzAPD–wedługniektórychźró-
dełok.25%–możebyćjednocześniezakwalifikowanajakopsychopaci(R.Hare,Psychopathsandtheir
nature:Implicationsforthementalhealthandcriminaljusticesystems,w:T
.Millon,E.Simonsen,M.Birket-
-Smith,R.Davis(red.),Psychopathy:Antisocial,CriminalandViolentBehavior,Guilford,NewYork1998,
s.188–223.
