Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Psychopatologia,racjonalność
iproblem„osobowościterrorystycznej”
39
nychzawodów–wyjątkiembyłygrupybezrobotnychistudentów,np.50–70%człon-
kówmiejskichgrupterrorystycznychwAmeryceŁacińskiejbyłostudentami.Ponad
dwietrzecieterrorystówwywodziłosięzklasśrednichlubwyższych.Wyjątekstanowi-
łypartyzantkistosująceterroryzm,takiejakFARC,PKK,LTTE,atakżegrupypale-
styńskie,północnoirlandzkieiislamskie/fundamentalistyczne.75–80%terrorystów
wróżnychczęściachświatabyłostanuwolnego.Około20%składugrupstanowiły
parymałżeńskie.
Największymjakdotądprojektemtegotypubyłybadaniarealizowanewlatach1980–
–1983nazlecenieniemieckiegoministerstwasprawwewnętrznych.Przeprowadzono
wywiadyz250terrorystami(ztego227lewicowymi).25%terrorystówlewackichstraci-
łojednegolubobojerodziców,zanimukończyli14lat,33%donosiłooostrychkonflik-
tachzrodzicami,33%byłowcześniejskazanychprzezsądydlanieletnich.Wbadaniach
wyłoniłysiętakżedwawzorcepsychologiczne:typekstrawertyczny,uzależnionyodsil-
nychstymulacji,„charakteryzującysięzachowaniemniestabilnym,niekontrolowanym,
nierozważnym,egoistycznymipozbawionymemocji”,comogłobypasowaćdosympto-
mówAPD,oraztypneurotyczniewrogi–„odrzucająkrytykę,sąnietolerancyjni,podejrz-
liwi,agresywniidefensywni”41.
Wnioskiogólnebadaniamożnastreścićnastępująco:
1.Nieistniejeżadenuniwersalnymodelpsychikiczyosobowościterrorysty.
kimi).Oilewtrzeciejfaliszczególniesilnieobecnebyłynaukihumanistyczneispołeczne,otylewzdomino-
wanejprzeznarracjereligijnefaliczwartejwidocznajestsilnanadreprezentacjamedycyny,naukścisłych
itechnicznych.Fakttenwyjaśnianyjestnarozmaitesposoby.MarcSagemanuważa,żeinżynierowie(jakma-
tematycy)próbująkonstruowaćświatz„cząstekelementarnych”,budującswojąargumentację„odpodstaw”.
Podobnajeststrukturamyśleniasalafitów-dżihadystówiich(mglisty)projektinżynieriispołecznej–należy
dokonaćmaksymalnejredukcji,uproszczenia,cofnąćsięizacząćponownieodpodstaw.Kładziesięnacisk
nazasadypoczątkowe,odktórychwywodzisięresztazjawisk.Tradycjajestignorowana,jako„zanieczysz-
czenie”systematyczniewnoszonedoperfekcyjnejmaszynerii(M.Sageman,LeaderlessJihad.TerrorNetworks
intheTwenty-FirstCentury,UniversityofPennsylvaniaPress,Philadelphia2008,s.59).Podobnieproblem
tenwyjaśniaKhalidDuran–jegozdanieminżynierówcharakteryzujedążeniedoprecyzji,niewdająsięoni
wfantazjeczygrywyobraźni.Wsprawachduchowychireligijnychchcąbyćrównieprecyzyjni,dokładniido-
słowni(za:S.Emerson,AmericanJihad:TheTerroristsLivingAmongUs,TheFreePress,NewYork2002,
s.173).ZkoleiBenjaminBeit-HallahmiiMichaelArgyle,dostrzegającfaktszczególnejpopularnościsalafi-
zmu-dżihadyzmuwkrajachislamskichwśródstudentówiabsolwentównaukścisłych,przywołująproblem
dystansunaukowego.Ichzdaniemstudiowanieludzkichspołeczeństwwymagaumiejętnościkrytycznegody-
stansudokształtującychjemechanizmów(takżereligijnych)orazumiejętnościzadawaniakrytycznychpytań
natematkultury,tradycjiiwierzeń.„Samfaktwybieraniajakoobiektubadańludzkiegospołeczeństwaczy
zachowaniaodzwierciedlaciekawośćdotyczącąpodstawowychwierzeńikonwencjispołecznychorazgo-
towośćdoichodrzucenia”(B.Beit-Hallahmi,M.Argyle,ThePsychologyofReligiousBehavior,Beliefand
Experience,Routledge,London–NewYork1997,s.181).Przedstawicielenaukścisłychbyćmożenierozwija-
jątegokrytycznegowzględemrzeczywistościspołecznejpodejścia.Skutkiemjest–jakstwierdzaMalise
Ruthven–„jednowymiarowe,dosłowneodczytywanieświętychpism”,inaczejniżwwypadkuprzedstawicie-
linaukhumanistycznych,którzyanalizujątekst„wielowymiarowo,poszukującsprzecznościiniejednoznacz-
ności”(M.Ruthven,AFuryforGod:TheIslamistAttackonAmerica,Granta,London–NewYork2002,s.103).
Tekstyreligijneczytanesąwięcniczympodręcznikinaukścisłych–literalnieiwcałkowitymoderwaniuodich
kontekstuspołeczno-kulturowegoorazhistorycznego.
41Cyt.zaJ.Horgan,Thesearchfortheterroristpersonality,s.8.
