Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Psychopatologia,racjonalność
iproblem„osobowościterrorystycznej”
29
ZałożenieopowszechnościwystępowaniaAPDwśródterrorystównieznajdujepod-
stawwbadaniachempirycznych.Rodziponadtokilka,powiązanychzesobą,poważnych
wątpliwości.Popierwsze,należyodpowiedziećnapytanie,czyiwjakichwarunkachter-
roryzmstanowiwistociezjawiskoantyspołeczne,wjakichnatomiastjestdziałaniempro-
społecznymi/lubjestjakotakipostrzeganynp.przezgrupyreferencyjneterrorystówczy
rozmaitesegmentyopiniipublicznej.Zhistoriiwiemy,żedziałaniaterrorystycznemogą
stanowićswoistegorodzajuaktyzałożycielskiebytówpaństwowychorazinstrumenty
zwalczaniaobcychsiłokupacyjnychczykolonialnych.Toczącysięoddziesiąteklatspór
wokółsamegopojęciaterroryzmu,ujmowanyskrótowowformule„wasiterroryścisąna-
szymibojownikamiowolność”,świadczyofakcie,iżterroryzmuniemożnazakwalifiko-
waćjakodziałaniaobciążonegojednoznacznieantyspołecznymikonotacjami.Przeciwnie
–wwieluśrodowiskachigrupachspołecznychakcjeikampanieterrorystycznemogąbyć
opatrywanejednoznaczniepozytywnymznakiemetycznym.Składanietegonaprzykład
nakarbrozprzestrzeniającegosięnihilizmuspołecznegowydajesiędalekoidącym
uproszczeniem,nieoddającymistotysytuacji.Należałobydostrzecróżnicemiędzyterro-
rystamionihilistycznych,anarchistycznychijednoznaczniedestrukcyjnychmotywacjach
aterrorystamicieszącymisiędośćszerokimuznaniemspołecznościreferencyjnych(ba-
skijskiej,północnoirlandzkiej,libańskiej,palestyńskiejitd.).Należyrównieżpamiętać
olicznychprzypadkach,wktórychbyliterroryścinietylkoniewykazujążadnychobjawów
zaburzeńantyspołecznych,alesąodpowiedzialnymiiwpełnikonstruktywnymiczłonka-
miswychspołecznościlubwręczprzejmująodpowiedzialnośćzaichlosy,stającsięczę-
ściąestablishmentu.Dostępnebadaniawskazująnietylkonautrzymywanieprzezwielu
terrorystówsilnychwięzispołecznych–zwłaszczaprzedrekrutacjądogrupyterrorystycz-
nej13,alerównieżnaścisłyzwiązekwięzispołecznychirodzinnychzprocesemrekrutacji,
copodważałobyteorięozaburzeniuantyspołecznym14.Kolejnymargumentemjestfakt
corazpowszechniejszegoprzeprowadzaniaprzezterrorystówzamachówsamobójczych
–rosnącaliczbabadańtegotypuzachowań15wykazuje,żestosującsiędoklasycznego
rozróżnieniaÉmile’aDurkheima,należyrozpatrywaćjewkategoriisamobójstwaaltru-
istycznego(niezaśegoistycznego)16.Idealizmisamopoświęcenieniesązgodnezcharak-
terystycznymdlaAPDmoralnymindyferentyzmem.Wreszcie,wskazaćmożnanakwestie
13Zob.D.DellaPorta,Recruitmentprocessesinclandestinepoliticalorganization.Italianleft-wingterro-
rism,„InternationalSocialMovementResearch”1988,nr1,s.155–169.DellaPortawykazała,żespośród
1214włoskichterrorystów45,6%utrzymywałoosobisterelacjezośmiomalubwiększąliczbączłonkówgrup
terrorystycznychprzedwstąpieniemdonich.
14Zob.M.Sageman,UnderstandingTerrorNetworks,UniversityofPennsylvaniaPress,Philadelphia2004.
Sageman,analizującprocesrekrutacjidogrupsalafickiegodżihadu,doszedłdowniosku,żesystempowią-
zańspołecznychorazrodzinnychjesttudecydującymczynnikiem.Podobniesamofunkcjonowaniestruktur
dżihadusalafickiegonależyjegozdaniemrozpatrywaćwkategoriachsiecispołecznych.Jesttowoczywisty
sposóbsprzecznezteoriązakładającąpowszechnośćwystępowaniauterrorystówantyspołecznegozaburze-
niaosobowości(zob.zwłaszczarozdziały4„JoiningtheJihad”oraz5„SocialNetworksandtheJihad”).
15Zob.rozdział9wczęścipierwszej,poświęconyterroryzmowisamobójczemu.
16Zob.A.Pedahzur,A.Perliger,L.Weinberg.Altruismandfatalism:ThecharacteristicsofPalestinian
suicideterrorists,„DeviantBehavior”2003,nr24,s.405–423.
