Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
politycznego,byw1918rokupostawićnawielonarodową
Polskę„historyczną”,szławpoprzekówczesnychtrendów
wEuropie.PoIwojnieświatowejpowstawałypaństwa
narodowe,narodydążyływówczasdoposiadania
własnychpaństw–wyjątekstanowiłyCzechosłowacja
iJugosławia.Tendencjezjednoczeniowe,federacyjnebyły
słabsze.Ztegopunktuwidzeniapropozycjepolityczne
Piłsudskiegobyływjakimśstopniuanachroniczne.
Giedroycorazinnitwórcy„Kultury”ukształtowalisię
intelektualniewśrodowiskupiłsudczyków.Dośćszybko
przeżylipierwszerozczarowaniepolitykąwschodnią
odrodzonegopaństwa,gdyżzawartyw1921rokutraktat
ryski,kończącywojnępolsko-bolszewicką,
wrzeczywistościoznaczałpożegnaniezideąfederacji.
UstalonewRydzegraniceuniemożliwiałyodbudowę
Rzeczypospolitejjakopaństwafederacyjnego.Polityczny
koniectegoprogramunieoznaczałpogodzeniasię
zdominacjąsowieckiejRosji,apotemZSRSnawschód
odpolskichgranic.Odpowiedziąnanowąsytuację
politycznąbyłouformowaniesięruchuprometejskiego.
Polskiprometeizmjużwswoichzałożeniachwyróżniały–
wprzeciwieństwiedoruchuprometejskiego
naZachodzie–znaczącypierwiastekantykomunistyczny
orazrealizmwoceniesytuacjinaWschodzie.
Sztandarowymprzykłademtegosposobumyślenia–który
staniesiępoIIwojnieświatowejspecjalnością„Kultury”–
jestnastępującyfragmentgłośnegotekstuWłodzimierza
Bączkowskiego
Niejesteśmyukrainofilami
z1935roku:
Niejesteśmyukrainofilami.Niepodobasięnam
bynajmniejobecnystanrzeczywspołeczeństwie
ukraińskim,nieroztkliwiamysięnadhistoriąukraińską,
nierozrzewniamysięnadobrazemstepu,futoruczy
saduwiśniowegoinienadstawiamypiersiwobronie
abstrakcyjnejsprawiedliwości[…].Raczejprzeciwnie.
Potrafilibyśmywsposóbmożebardziejjaskrawy,
azapewneodpewnychugrupowańukraińskichbardziej
obiektywny,skrytykowaćsytuacjęwewnętrzną
wspołeczeństwieukraińskim,pracęjegoniektórych
