Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
LIV
WSTĘP
wktórychstaranosięzachowaćwyrazyzapisanewichjęzykuprzezpolskich
pisarzygromadzkichlubdominialnychwjęzykupolskim.Jesttozgodnezza-
leceniamiInstrukcji,którazachęcadozachowywaniawłaściwościjęzykowych
wydawanychźródeł.Dziękitemuznalazłownichodzwierciedleniewspomnia-
neinteresującezjawiskojęzykowe.Ztychsamychwzględówstaranosięteżza-
chowaćregionalizmyorazindywidualnecechyjęzyka,oilenieutrudniałyone
zrozumieniatreścirozporządzeń.Zachowanoteżoryginalnąpisownięnazwisk
chłopskich,ponieważniewiadomo,czyichniejednokrotnieosobliwyzapisbył
skutkiembłędujęzykowegoczyteżwiernieoddawałsposóbwymawiania.
BardziejniżwymagałategoInstrukcjarozbudowanowstęprzeczowy.Zaleca
onawydawcomwprowadzenieczytelnikawzagadnieniametodologicznezwią-
zanezcharakteremdanychźródeł,opracowaniestudiumwydanegoźródłaoraz
wyjaśnienieiuzupełnieniewypadkówhistorycznychwspomnianewźródle.Tego
ostatniegopostulatu,wwypadkutakspecyficznegorodzajuźródeł,jakistanowi-
łytestamenty,niemożnabyłospełnić.Dokumentytezostałysporządzaneprzez
osobypochodzącezróżnychstroniśrodowiskwiejskich,oodmiennymstanie
materialnymizróżnicowanejmentalności,dlategowyjaśnianiesytuacjikażdego
testatoraiopisywaniepowodówdecydującychosporządzeniutestamentufizycz-
nieniebyłobymożliwe.
SpełnionogeneralnezaleceniezawartewInstrukcjizobowiązującewydaw-
cówdoopracowaniastudiumźródeł,dokonującanalizyformytestamentóworaz
zasadniczychelementówichtreści,wtymtakżeelementówocharakterzereligij-
nym.Dodatkowojednakwprowadzonorównieżzwięzłącharakterystykęfunk-
cjitestamentów.Uczynionotakdlaukazaniaczytelnikomrolitychdokumentów
wżyciuówczesnychmieszkańcówwsi.Wewstępiedoprezentowanegotomu
umieszczonotakżefragmentpoświęconywartościźródeł.Niezobowiązywałdo
tegowydawcywspomnianynormatywwydawniczy,alezwracającczytelnikom
uwagęnanajistotniejszeinformacjezawartewtestamentach,nawiązanodoprak-
tykiniemalpowszechniestosowanejprzezwydawców.Wartośćźródłowatesta-
mentówszlacheckichczymieszczańskichorazosóbduchownychjestbadaczom
powszechnieznana217.Niecoinaczejjestzchłopskimirozporządzeniamiostatniej
woli,którezewzględunarelatywniemałąliczbęirozproszeniesąrzadkowyko-
rzystywaneprzezhistoryków.Wskazanienajważniejszychtreściwydanychdoku-
mentówwydawałosięcelowe.
Koniecznateżwydawałasięcharakterystykapochodzeniageograficznego
ichronologiiwydawanychdokumentóworazichmiejscaprzechowywania,po-
zwalającanapoznaniezjawiskaznacznegorozproszeniamateriałuźródłowego
217Opróczwstępówdowcześniejcytowanychwydańmożnawskazaćopracowaniawskazujące
nawartośćmieszczańskichrozporządzeńprzedśmiertnych,czegoprzykłademjestartykułE.Da-
nowskiej,Intercyzy,testamentyiinwentarzypośmiertnekrakowskichmieszczanepokinowożytnej
jakoźródło,[w:]Teoriaipraktykaedycjił,s.219-226.
