Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CELEdYCJiiJEJZAkRES
LV
wpolskichiobcycharchiwachorazbibliotekach.Bardzoutrudniałotozarów-
noprowadzeniekwerendy,jakiprzygotowaniezebranychźródełdowydania.
Dlabadaczyzaśstanowiłodotejporynajważniejsząprzeszkodęwdotarciudo
testamentów.
Wtrakcieedycjizastosowanoteżkilkadrobnychinnowacjitechnicznych.
Wceluwyeksponowaniatreścisamychdokumentówstaranosięzregułypomi-
jaćznajdującesięwaktachstereotypowenagłówkiinformująceorodzajuwpisu
orazformułyaktykacyjne,informująceodokonaniuwpisutestamentudoaktoraz
składzieurzędu,wobecktóregodokonanotejczynności.Dziękitemuzabiegowi
oddzielonotekstsamychtestamentów,którestanowiłyzasadniczyceledycji,cho-
ciażniezawszetobyłołatwe.Wtensposóbunikniętomimowolnegoichłączenia
zformułamiużywanymiprzezpisarzygromadzkichprzywpisiedoaktgromadz-
kich.Wceluzachowaniainformacjizawartychwformułachaktykacyjnychpoda-
wanoichnajistotniejszeelementywstreszczeniupodnagłówkamigłównie,poto,
abyczytelnicymoglidowiedziećsięoczasiedokonywaniawpisówdoaktoraz
ichokolicznościach.
Wwyjątkowychprzypadkach,gdyzamiastogólnych,powtarzalnychfor-
mułzamieszczonobardziejszczegółoweopisyokolicznościokazaniatestamen-
tuprzedurzędemorazjegowpisaniadoaktgromadzkich,zdecydowanosięna
ichopublikowanierazemztekstemtestamentu,ponieważwzbogacająonenaszą
wiedzęopowstawaniuprzedśmiertnychrozporządzeń,ciąglejeszczeniepełną.
Dziękitymwstępnymwpisomczytelnicybędąmoglipoznaćistotneszczegóły,
pozwalającelepiejzrozumiećstosowanąwsądachgromadzkichproceduręakty-
kacjichłopskichrozporządzeńostatniejwoli218.
Instrukcjapozostawiłauznaniuwydawcówstosowanieodstępów,wobeccze-
goprzyjętozasadępodziałudłuższychtekstównaakapitydlaułatwieniaczytel-
nikomlekturydokumentów.Byłotoszczególnieistotneprzyjednoczesnymre-
spektowaniuzasadyzachowywaniaoryginalnejkonstrukcjizdańzłożonychire-
zygnacjizingerowaniawnią.Wydawcazdawałsobiesprawę,żepodziałdługich
zdańzłożonychnaproste,wpewnymstopniuułatwiłbypoznanietreścidokumen-
tów,jednakprzeprowadzenietegozabiegustanowiłobysubiektywnąingerencję
wpierwotnyukładdokumentów,dlategostaranosięzregułyjejunikać,stosując
jąjedyniewyjątkowo.
Zachowanopisownięzdużejliteryzwrotówgrzecznościowych,idączaprzy-
kłademedytorkitestamentówszlachtykrakowskiej219.Wtensposóbzwrócono
uwagęnawystępowaniewwydawanychdokumentachzasadykurtuazjijęzyko-
wejstosowanejwokresiestaropolskimnietylkoprzezszlachtę,aleteżmieszczan
ichłopów.Ztegosamegowzględuzwrotówtychnieskracano.Osobyszlachec-
218Nr204(BarbaryBednarkizMrowli,1758r.).
219TestamentyszlachtykrakowskiejXVII-XVIIIw.,oprac.A.Falniowska-Gradowska,Kraków
1997,s.XX.
