Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.Zatoń,A.Jastrzębska(red.),Testyfizjologicznewoceniewydolno
ś
cifizycznej,Warszawa2010
ISBN978-83-01-16318-1,©byWNPWN2010
wychimięśniusercowym.Wwysiłkufizycznymointensywnościmaksymalnej,to-
warzyszącejmaksymalnemuzużyciutlenu,przepływkrwiprzeztkankiinneniż
mięśnie(zwyjątkiemtkankinerwowejiskóryzpowodówtermoregulacyjnych)jest
ograniczony.
Maksymalnypobórtlenuwdużejmierzejestuwarunkowanygenetycznie.Nale-
żyzaznaczyć,żeniejeststałyikształtujesiędookoło20.rokużyciauchłopcówido
około16.udziewcząt.Największadynamikarozwojutejcechywystępujewokresie
dorastania(Armstrongiwsp.1994,Armstrongiwsp.1999,Denckeriwsp.2006,
.
Rowland2007).WartośćV
.
O
2maxzależyodpłci.Chłopcycharakteryzująsięwięk-
szymiwartościamiV
O
2maxniżdziewczęta(Denckeriwsp.2007).Jużwwieku10lat
maksymalnypobórtlenuuchłopcówjestokoło10%większyniżudziewcząt.Zwie-
kiemtaróżnicarośnie,cojestzwiązanemiędzyinnymizsilniejszymrozwojemtkanki
mięśniowejuchłopców,większązawartościąhemoglobiny(Hb)wekrwiinaturalną
większąichaktywnościąruchową.Udziewczątnatomiastprzyrastatkankatłuszczo-
wa,którejmetabolizmjestznaczniewolniejszyiniewymagaażtakichnakładów
energetycznychjakmięśnie.Udorosłychkobietmaksymalnypobórtlenujestokoło
30%mniejszyniżumężczyznwtymsamymwieku.
.
Pookresiegwałtownegoprzyrostu(rozwojowego)następujestabilizacjaV
O
2max,
któratrwakilkalat.Odokoło30.rokużyciawartośćmaksymalnegopoborutlenu
systematyczniemalejeookoło0,75%rocznie.Uosoby70-letniejpobórtlenustano-
.
wijużtylko50%wartościzwieku25–30lat.WmiaręstarzeniasięV
O
2maxmaleje
podobnieuosóbtejsamejgrupywiekowej,jednakichzdolnościtlenoweiwydolność
.
fizycznamogąbyćróżne.ZależąoneodwartościV
O
2maxosiągniętegodookresu
25–30rokużycia.
NormyfizjologiczneV
u35–40ml.kg–1.min–1
y45–50ml.kg–1.min–1
.
O
2max:
Minimalnawartośćpotrzebnadożycia:15–17ml.kg–1.min–1
Ocenymaksymalnegopoborutlenumożnadokonaćzapomocąpośrednich,
bądźbezpośrednichmetodpomiarowych.Metodypośredniemogąsięopieraćna
analizieczęstościskurczówserca(częstościpracyserca,HR)podczaswysiłku
submaksymalnego(testÅstrandaczyYMCA).Testytejednaksąobarczonesto-
sunkowodużymbłędemiczęstozaniżająrzeczywistąwartośćtegowskaźnika.
Mniejszybłądwykazująformułyopartenacałkowitymczasietrwaniawysiłkuna
bieżniruchomej(testÅstrandaczyBalke’a).Testytejednakwymagająkontynuo-
waniawysiłkudoodmowy,mająwięccharaktertestówmaksymalnych,atozawsze
niesiezsobązagrożeniezdrowia,anawetżycia.Istniejąteżrównaniaopartena
cechachkonstytucjonalnychipoziomieaktywnościfizycznej:formułyJacksona
.
(1990),zktórychwyliczonewartościV
O
2maxsąporównywalnezwynikamitestów
submaksymalnych(pośrednich).
Metodybezpośredniegopomiarumaksymalnegopoborutlenutotestywysiłko-
weocharakterzemaksymalnym,któremogąbyćwzasadziewykonywaneprzezspor-
towców(umiejącychosiągnąćwysiłekmaksymalny),kontynuowanedoodmowylub
6
