Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Z.Melosik,Tożsamość,ciałoiwładzawkulturzeinstant,Kraków2010
ISBN:978-83-7587-250-7,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010.
10
Tożsamość,ciałoiwładzawkulturzeinstant
byłypostrzeganejakouniwersalne,stałeistatyczne,copozwalało–jakwierzono–
nawykorzystanieichdowszystkichspołeczeństwijednostek.Nabierałyone
wkonsekwencjicharakteru„analitycznego”–służyłydorozróżniania,różnicowa-
niaikategoryzowania2.Jednocześnie,wswojejpostaci„naturalnejdychotomii”,
zachodniakonstrukcjamęskościikobiecościzarównowytwarzała,jakipotwier-
dzałaesencjalneróżniceosobowościowemiędzyprzedstawicielamiobupłci3.
Ponowoczesnepodejściedokobiecościimęskościorazseksualnościkwestio-
nujepowyższezałożenia.Punktemwyjściajestwnimdekonstrukcjaniegdyś
esencjalnegopojęcia„człowiek”.Jegozakresokreślonyjestzawszeprzezpraktyki
społecznedefiniujące,cooznaczabyćczłowiekiem.Zperspektywyponowocze-
snejniemaesencjalistycznejlubuniwersalnejnaturyludzkiej.Wspołeczeństwach
trwawalkaozdefiniowaniegranictejnatury(jejskutkiemjestwykluczanienie-
którychgrupludziipraktyk;barbarzyńcy,niewierzący,obłąkani,kryminaliści,
dewianci,kobiety,czarnibyliwykluczanizarównosemantycznie,jakifunkcjo-
nalniewróżnychepokachimiejscach).Nieznaczytojednak,żeniema„natury
ludzkiej”.Przeciwnie,istniejeonazawsze,leczjestteżzawsze„różna”.Takie
partykularne,historycznieartykułowanepojęcienaturyludzkiejjestzawszeefek-
tywneiuprawomocnione(choćbyztegopowodu,żeskutecznie„działa”).Jest
rzeczywiste,choćniejestaniuniwersalne,anitranscendentne4.
Takiesamozałożenieprzyjmowanejestprzezzwolennikówpodejściapono-
woczesnegowodniesieniudokobiecości,męskościorazseksualności.Według
poststrukturalistów,sąto„nazwy,któremogąbyćnadawanekonstruktomhi-
storycznym”.Dlategonależyzaakceptowaćróżnorodnesposobyprzejawianiasię
płciowościiseksualnościorazniestabilnycharakterobupojęć.D.Halperinpisze
wzwiązkuztymokoniecznościbadaniahistorycznychispołecznychsposobów
konstruowaniaiwarunkówwyłanianiasiękobiecości,męskościiseksualności5.
Takiestanowiskonieoznacza,żeto,comacharakterbiologiczny,przestaje
istnieć.Biologiapozostajebardzoważnympunktemwyjściaorazzmienną,której
wżadnymwypadkuniemożnalekceważyć.Jednaktowłaśnieczynnikikulturowe
ispołeczne,umieszczająccechybiologicznew„tuiteraz”,nadająimznaczenie.
Kobiecośćimęskość,takjakprzejawiająsięwżyciuspołecznym,sąwyznaczone
przezinterakcjęnaturyikultury.Niekiedykulturapotrafisprawić,żecechybiolo-
giczne(jakowyróżnikpłci)rozpraszająsię,anawetulegająinwersji.To,cowjed-
nymmiejscuiczasiemożebyćuznawanezaprzejaw„stuprocentowej”kobieco-
2D.C.Stanton,Introduction:TeSubjectofSexuality[w:]DiscoursesofSexuality.From
AristotletoAIDS,red.D.C.Stanton,Minneapolis1992,s.3.
3H.Gremillion,LettertotheEditor,„TransculturalPsychiatricResearch”1994,nr31,
s.317–319.
4Por.L.Grossberg,WeGottaGetOutofthisPlace.PopularConservatismandPostmodern
Culture,NewYork1992,s.117.
5Por.D.C.Stanton,Introduction...,op.cit.,s.3–4.
