Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
MarianBroda
iLiliiSzewcowej-rozróżnienieprawdziwejinteligencjiiekspertów-propagan-
dystów,obsługującychwładzęlubwysługującychsięwładzą31.
Wrozpatrywanymprzezemnie,intencjonalnieradykalnieokcydentalistycz-
nym,sposobieinteligenckiejrefleksjinadRosjąfundamentalnympunktem
porównawczegoodniesienia-stanowiącegozarazempodstawęmyślowego
schematu,mającegoobjaśniaćrosyjskąrzeczywistość-pozostajekontrasto-
wanazniąEuropa,europejskiewartości,instytucjeiDkoleina”rozwojowa.Ra-
cje,prawdy,tradycjeipodstawyładuspołecznegoRosjiniesąjednak-wich
oczach-zgodnezracjami,prawdami,tradycjamiipodstawamiładuspołecz-
negoEuropy,ajednocześnie,nacowskazywałjużAleksanderHercen,inte-
ligencjarosyjska,którejreprezentancibylizwiązanizrządemcywilizującym
kraj,zostałaoderwanaodluduijednocześnieoddzielonaodrządu-właśnie
dlatego,żesamazostałaucywilizowana32.Wperspektywie-odczytywanych
zwłaszczawokreślonysposóbiuznawanychjednocześniezazobowiązujące
-wartościzachodnichojczystarzeczywistość,coperiodycznieulegałodrama-
tycznejintensyfikacji,jawiłasięimjakononsensowna:DNiesposóbjesttakżyć:
uciążliwośćiniedorzecznośćteraźniejszościjestoczywistainieznośna.Gdzie
jestwyjście?”33.
Spotęgowaniudramatyzmupodobnychodczuć-stymulująciuzasadnia-
jącjejednocześnie-sprzyja,uprzedstawicielirozpatrywanegonurtu,zabso-
lutyzowanybinaryzmtworzonychprzeznichkonstrukcjiteoretycznych,objaś-
niającychRosjękrańcowoskontrastowanązEuropą.UAfanasjewa,bypodać
symptomatycznyprzykład,służątemudychotomiczneopozycjecharakterystyk
wiązanych,odpowiednio,zEuropąiRosją:rozwój-Dbiegwmiejscu”;wolność
-zniewolenie;prawo-instynktybiologiczne;obywatelskość-tłum;dialog-
monolog;pertraktacje-dyktat;Dkulturaśrodka”-manicheizm;równoległe
związkiwewspólnocie-pionwładzy;zdolnośćdorefleksji-mit;zwrócenie
kuprzyszłości-próbyrestytucjiprzeszłościitp.34Radykalnadychotomiczność
formułowanychprzeznichwizjiikonceptualizacjiświatazdajesię-zperspek-
tywyobserwatorazewnętrznego-defactozgórywykluczaćracjonalnietrakto-
wanąmożliwośćupragnionejzmiany,zaśbardziejbezpośrednio-możliwości
racjonalnegouzasadnieniajejrealności(wskazaniaefektywnychmetodiśrod-
kówjejrzeczywistegodokonaniaitp.)wramachproponowanegoprzezniespo-
sobupojmowaniarzeczywistościrosyjskiej.
Problemniesprowadzasięjednakwyłączniedowymiaruintelektualnego-
wrządzącejsięwłasnymiprawamirzeczywistościmentalnejispołecznejRosji
31Por.ibidem,s.15.
32Por.A.Hercen,Pismafilozoficzne,t.2,Rosjaistaryświat,Warszawa1966,s.37.
33A.Hercen,Rzeczyminioneirozmyślania,t.2,Warszawa1952,s.272.
34Por.J.Afanasjew,KamiennaRosja,martwylud.OsobnadrogaRosji-historycznybiegwmiejscu,DGazeta
Wyborcza”24-25.01.2009,s.25-26iin.
