Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Soboroweobliczekolektywizmu
35
separowanieposzczególnychjanarzeczsoborowegomy46.Jednakowaauten-
tycznawspólnota,prawdziwiesoborowa,wrzeczywistościziemskiej,jakpod-
kreślafilozof,częstozatracaswegoautentycznegoducha,zatracaswójBoski
pierwowzór,przekształcającsięczytowcezaro-papizm,czywpapo-cezaryzm.
WdrugimprzypadkumamywyniesieniejednegozprzedstawicieliKościoła
(będącegowyrazemziemskiegoSoboru)nadinnychjegoprzedstawicieli,pod-
niesieniedoranginieomylnego(znajdującewyrazwdogmatachkatolicyzmu
onieomylnościpapieża),cojestbezpośredniozwiązane,zdaniemIljina,zfilio-
que,acopołożyłocieńpodziałupomiędzyKościołyobrządkuwschodniego
izachodniego.DodanieprzezKościółłacińskidowyjaśnieniapochodzenia
TrójcyŚwiętej,adokładniejTrzeciejOsobyBoskiej,filioque(tłumaczonego
jako:DiSyna”)stajesięnaruszeniemistotowejjednościTrójjedynegoBoga.Ta-
kieujęcie-wyprowadzająceDuchaDizOjca,izSyna”czynizdrugiejhiposta-
zy-Synarównoległą,oddzielnąodhipostazypierwszej-Ojca-zasadę.Da-
lejjeszczeposunąłsięKościółprotestancki,którygrzeszyDwielopapizmem”.
Pierwszyprzypadek(cezaro-papizm)natomiastto,jaktwierdziIljin,przedło-
żenieświeckiejwładzynadwładzękościelną,awkonsekwencjistłamszenie
inegacjatejdrugiej.Wcałościzarównopierwsza,jakidrugadrogazachod-
nichkościołówodległesąodPrawdy,zatracającsoborowegoducha,zarówno
napoziomiewspólnoty,jakiposzczególnychjejczłonków
.AprzecieżDsobór
objawionyzostałwkażdymludzkim«ja».Gdyżkażdeludzkie«ja»stworzone
zostałonaobrazipodobieństwoBoże”47.Owawłaściwaczłowiekowi(ludzkiej
naturze)soborowośćzostałazachowanawprawosławiu,jejprobierzemczy
teżnośnikiemokazujesięniewyłącznieCerkiew(Kościółprawosławny),ale
rosyjskie,religijnezeswejnaturyspołeczeństwo.JakpowieBierdiajew:DNaród
rosyjskito-zewzględunatypistrukturęduchową-naródreligijny.Niepokój
religijnywłaściwyjestnawetniewierzącym.Rosyjskiateizm,nihilizm,materia-
lizmmiałyzawszezabarwieniereligijne”48.Owaszczególnareligijno-duchowa
tkankaspołecznaokazujesiękolebkądążeńwspólnotowych.
Nieprzezprzypadektowłaśnienarosyjskimgruncieobserwujemytakiezja-
wiskojakobszczina-wiejskawspólnotagminna,rozpowszechnionanaterenach
RosjicarskiejXIXwieku(choćjejpoczątkisięgająwiekuXVIII).Wtakuję-
tejwspólnociewłodarzemziemibyłniepojedynczychłop,awłaśnieobszczina
(najczęściejtożsamazcałąwsią).Podstawąfunkcjonowaniaobszcziny,pozajej
tytułemdoziemi,byłajednomyślność49,copodkreślałChomiakow,wyrażająca
sięwmirze(мир)-radziechłopskiejstojącejnaczelewspólnoty,stanowiąc
jednocześniejejorgankolegialny.Instytucjamiru,wopiniiChomiakowa,po-
46Zob.В.В.Ильин,Онебеснойиземнойсоборности,ЖурналDПуть”1926,nr6,s.91.
47Ibidem.
48M.Bierdiajew,Rosyjskaidea,tłum.J.C.-S.W.,Warszawa1999,s.263.
49Por.W
.Błaszczyk,Krytykazachoduł,s.66.
