Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kulturoznawstwojakowiedza:
przedmiot,metody,instytucje
JarosławRokicki
UNIWERSYTETJAGIELLOŃSKI
KRAKÓW
Odpowiedźnapytanie,czymjestkulturoznawstwo,tylkozpozoruwydajesię
łatwaioczywista?Irzeczywiściemożebyćnieskomplikowana,aletylkowtedy,gdy
zakładamy,żekulturoznawstwojest,tzn.żeistnieje,cozkoleizakłada,żemajakąś
możliwądozdefiniowaniapostać.Jeżelikulturoznawstwojest,istnieje,towtedy
naszymzadaniempozostajejedyniesformułowaćjegodefinicję,określićdefiniens
idefiniendum,wydobyćistotęzjawiska,odróżnićjeodinnychpodobnychzjawisk.Jeżeli
jednakkulturoznawstwonieistnieje,towtedy,dysponując–dziękijęzykowi–mocą
nazywaniaświata,dokonujemywpewiensposóbaktukreacjizjawiska,tworzącnie
tylkonowesłowo,alenowy,wcześniejnieustanowionyprzedmiot,którynabierasensu
ontologicznegodziękikreacjipoznawczej,dokonanejwtymprzypadkuprzezpołączenie
wjednodwóchpojęć:„kultura”i„znawstwo”.
Rozłącznetraktowanieobustrategii:pierwszej–„wydobywania”definiowanego
przedmiotuczyzjawiskazchaosupodobnychmubytów–lubdrugiej–„kreacjipo-
znawczej”–mawtymprzypadkuznaczeniejedynieheurystyczne,ponieważsensem
zarówno„wydobycia”,jaki„ustanowienia”jestwkonsekwencjiokreślenieróżnicy,
adziękiniejodnalezienielubustanowieniegranicypomiędzyszukanym/kreowanym
pojęciem(odzwierciedlającymlubustanawiającymdanybyt)ainnymipodobnymbytami.
Sensemobustrategiijestprocedurataksonomiczna,wyznaczonazjednejstronyprzez
logikępodobieństwalubpokrewieństwabytów,azdrugiej–logikęróżnicy.Ichskut-
kiemjesttosamo:utworzeniealbo„ujawnienie”nowejklasyczykategoriipojęciowej,
zakorzenionejwdanymdesygnacielubtworzącejtendesygnat.
Wiedza
Polskiepojęcie„kulturoznawstwo”jestzapożyczeniemzniemieckiegoKultur-
wissenschaft1,awięcwpisujesiębardziejwniemieckątradycjęnaukokulturze,
czyraczejwiedzyokulturze,niżpokrewnejestbrytyjskiejantropologiispołecznej
1UwagętęzawdzięczamZbigniewowiPaskowi,którywswymreferacie,drukowanymrównież
wniniejszymzbiorze,przypomniałautoraterminuKulturwissenschaftG.Klemma.
