Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
JanuszBarański
ibywskazaćewentualnepożytkipłynąceztegoaliansu,dopewnegostopniamuszę
sięjednakskupićnahistoriidyscyplinywiedzy,którąokreślasięnatejkonferencjiza
pomocąterminu„kulturoznawstwo”,awświecieanglojęzycznym–culturalstudies.
Przypomnęjedynie,żemowaoczywiścieoośrodkupowstałymwlatachpięćdzie-
siątychminionegowiekunauniwersyteciewBirminghamCenterforContemporary
CulturalStudies,którydałimpulsdozawrotnejkarierystudiówkulturowych.Wpolskiej
nomenklaturzeistniejejednakrozróżnienie:kulturoznawstwo/studiakulturowe,choć
jedyniepierwszyterminzyskałsankcjęformalnąimaswąwłasnąlokalnąhistorię.
Niewątpliwie,tłumaczenieculturalstudiesjako„kulturoznawstwo”jestpoprawne,
istniejąjednakpoważneróżnicehistoryczne,teoretyczneimetodologicznemiędzy
badaniamiwywodzącymisięztradycjiBirminghamapolskimiiuważam,żepolskie
kulturoznawstwomawciążmałowspólnegoztymzachodnim.Wydajemisię,żejeśliby
nawetposzukiwaćrodzimychkorzenikulturoznawstwa,toznajdziemyjeconajwyżej
wfilozoficznejszkoleJ.Kmity,ale,podkreślam,jesttoprzypadekraczejwłaśniefilozofii
kulturyniżnaukiempirycznej.Zakrestematyczny,teoriaimetodologiawspółczesnego
polskiegokulturoznawstwamają,jaksądzę,niewieleztąszkołąwspólnego.
Nietojednakchcęuczynićgłównymprzedmiotemmojegowystąpienia,lecz,
niebojęsiętegostwierdzić,antropologicznekorzeniebrytyjskich,awkonsekwencji
wszelkichinnychculturalstudies,studiówkulturowych;tejnazwybędęużywał.Będę
sięposługiwałterminem„studiakulturowe”równieżdlatego,żekiedyśzdecydowałem
sięnatookreślenie,tłumaczącpierwszybodajniewielkipodręcznikztegozakresu
narynkupolskim,autorstwaJ.Storeya,CulturalStudiesandtheStudyofPopular
Culture,jakoStudiakulturoweibadaniakulturypopularnej2.Ostatniozaśtakitermin
zaproponowałemwprzypadkupodręcznikaztegozakresu,autorstwaCh.Barkera,
zpodobnymtytułemStudiakulturowe.Teoriaipraktyka3.Obiepraceukazałysię
zresztąwseriiCulturaWydawnictwaUJ,którąprzyokazjichcęzarekomendować,serii
redagowanejprzezantropologów,choćobejmującejwszelkiepracemającecokolwiek
wspólnegozantropologicznierozumianąkulturą.
Chcęprzypomniećjedynienapoczątku,żestudiakulturowe,wsystemienauki
zachodniejniemającezwyklestatusuinstytucjonalnego,stałysięmiejscemspotkania
badaczyzzakresuantropologii,historii,socjologii,teoriiliteratury,filozofii,politologii,
historiisztuki,filmoznawstwa,filologii,architektury,religioznawstwa,psychologii,
geografii,bywskazaćtylkodyscyplinyznanewpolskimsystemienauki.Dodać
należałobytujeszczekierunkiunasnieznanelubteżznajdującesię„wpowijakach”,
atakżetezwiązanezpewnymilokalnymiosobliwościami,jak:Media&Communication
Studies,Women’sStudies,GenderStudies,AmericanStudies,EnvironmentalStudies,
AsianStudiesiinne.
Chciałbymwskazaćtutajnapodobieństwabiografiiobudyscyplinwiedzy:antropo-
logiiistudiówkulturowych.Pierwszaznichtougruntowanadyscyplinaakademicka,
mającazasobąponadstuletniąhistorię,drugadyscyplinąakademickąwłaściwieniejest
i,zdajesię,niemateżtakichaspiracji.Wiekjejliczyćnależynamniejniżpięćdziesiąt
2J.Storey,Studiakulturoweibadaniakulturypopularnej,przeł.J.Barański,WydawnictwoUniwersytetu
Jagiellońskiego,Kraków2003.
3Ch.Barker,Studiakulturowe.Teoriaipraktyka,przeł.A.Sadza,WydawnictwoUniwersytetu
Jagiellońskiego,Kraków2005.
