Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
JarosławRokicki
UNIWERSYTETJAGIELLOŃSKI
PoczynającodlatsześćdziesiątychXXwiekuwbadaniachkulturyizjawiskjejto-
warzyszącychmożnadostrzecistotnezmiany.Polegająonenaprzejściuodparadygmatu
etnograficznegoiantropologicznego,poprzezsemiotyczny,doujęćzbiorczonazwanych
postmodernizmem.Wpierwszymkulturętraktowanojako„sposóbżyciapewnegoludu”,
wdrugimkulturazostałauznanazasystemsemiotycznyiaksjologiczny,awtrzecimza
„dyskurs”lubzbiórtekstów,którenależy„zdekonstruować”iewentualnie„posklejać”
nanowo.Wydajesię,napodstawieanalizytreścinauczaniakulturoznawstwawpolskich
szkołachwyższych,żetenostatniparadygmatorazstrukturalistycznainterpretacja
marksizmuzostałyconajmniejzaniedbane,azpewnością„intelektualnienieprzeżyte”.
Stałosiętakgłówniedlatego,żewdrugiejpołowielatsiedemdziesiątychiwlatach
osiemdziesiątychXXwiekurecepcjapostmodernizmuwbadaniachnadkulturąbyła
bardzoograniczona.
Składałysięnatoróżneprzyczyny.Popierwsze,Polskabyłakrajemsocjalistycznym,
wktórymdziałałacenzura,arozpowszechnianiewiedzy,którastanowiłapokłosie
kantyzmuineokantyzmu,francuskiejszkołystrukturalizmuizreformowanegomar-
ksizmuAlthusseraorazamerykańskiejfilozofiipragmatyzmubyłoniemilewidziane
przezdecydentówpolitycznych.Naukispołecznedopierowlatachsiedemdziesiątych
„otwierałymarksizm”nanowoczesnąepistemologię,bowcześniejuczonogowwersji
ograniczonejdoortodoksjimaterializmuhistorycznego,przedstawianejwKrótkim
kursiehistoriiWKPb.Dowodemtegootwarciabyłymiędzyinnymiosiągnięciafilozo-
ficzno-historycznej„szkołypoznańskiej”,reprezentowanejm.in.przezJerzegoKmitę,
LeszkaNowaka,JerzegoTopolskiego.Tenrodzajmarksizmu,prowadzącydokrytyki
iintelektualnegoprzeciwstawieniasię„trójpanowaniuklasowemu”nomenklaturyPZPR,
zestronyprzedstawicieli„biurokratycznegokapitalizmupaństwowego”mógłjednak
liczyćjedynienarepresje.
Podrugie,kryzysowelataosiemdziesiątetowielkieubóstwooficjalnychwydawnictw
naukowych,zarównomaterialnejakiintelektualne,cododziśmożemyzobaczyć
wbibliotekachiantykwariatach,zdejmujączpółekrozsypującesięksiążkiwrodzaju
Przeciwpustymfrazesom(1984–nazwiskoautoraprzemilczę).
Potrzecie,większośćbadaczywnaukachhumanistycznychispołecznychzajmo-
wałasięobjaśnianiemorazkrytykąustrojuijegoabsurdów,starającsięprzygotować
intelektualniedocorazbardziejprawdopodobnejzmianysystemuitakietematy,jak
