Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kulturoznawstwo–nowasuperdyscyplina
naukoczłowieku?1
JanuszBarański
UNIWERSYTETJAGIELLOŃSKI
KRAKÓW
Wtytulemojegoartykułuznajdujesięznakzapytania,ponieważniemampewno-
ści,czykulturoznawstwozyskastatussuperdyscypliny.Natomiastprzedrosteksuper
nawiązujedodotychczasowego,jaksądzę,hegemonawnaukachoczłowieku,jakim
jestetnologia(antropologiakulturowa),któramiałabybyćprzezkulturoznawstwo
zdetronizowana.Dlauproszczeniabędęsiętutajposługiwałterminemantropologia
równieżdlatego,żenazwatajestbardziejrozpowszechnionawnauceświatowej.
Niemawątpliwości,żejesteśmyświadkamiprężnegorozwojukulturoznawstwa,
cowydajesię,jestwyrazemkryzysuwhumanistyceinaukachspołecznych.S.Hall,
jedenzojcówzałożycielibrytyjskichculturalstudies,określajemianem„kukułki”,
któraznalazłasięwgnieździehumanistyki.Istotnie,wydajesię,żehumanistykama
niejakieproblemyzintruzem.Wprzypadkunaukipolskiejilośćjednakniekoniecznie
pociągajakość.Mamyobecniemnogośćkierunkówkulturoznawstwa,cociekawejednak,
zwykleopatrzonesąonedookreślającymczłonem;przykładytylkozkierunkówUJ,na
którychuczę:filmoznawstwo,cywilizacjestarożytneświata,elektroniczneprzetwarzanie
informacji.Wszystkietekierunkiposiadajądodatkowytermin„kulturoznawstwo”,co
wydajesię,jestwtychprzypadkachtylkoniewieleznaczącymozdobnikiem;dziedziny
tefunkcjonowałydoniedawnabeztejnazwy.Zresztązajęciazteoriikultury,które
prowadzęnatychkierunkach,nierzadkookreślanesąprzezstudentówmianem„od-
chamiacza”,coświadczyostopniuutożsamieniasięzpojęciemkultury,którewszak
składasięnanazwędyscyplinyipowinnostanowićjejrdzeń.
Poniższeuwagimająuzmysłowićkolegomkulturoznawcomzłożonośćizaczątkowość
sytuacjiwrodzącejsięwciążdyscyplinie,którazajmujedosyćodległąpozycjęwstosunku
doprzykładówbardziejdojrzałychwWielkiejBrytaniiczyAmeryce.Niedomniejednak
należystawianiewyczerpującychdiagnoziwskazywaniekuracji,chciałbymnatomiast
przedstawićwłasnypunktwidzeniamojejdyscypliny.Formalniereprezentujętutaj
etnologięorazantropologiękulturowąichcęsięskupićnazwiązkachkulturoznawstwa
zmojądziedzinąwiedzy;mamnadziejęwykazać,żesąonewyjątkowe.Bytegodokonać
1Tekststanowiposzerzonąwersjęposłowiado:J.Storey,Studiakulturoweibadaniakulturypopularnej
–teorieimetody,Kraków2003,wmoimtłumaczeniu.
