Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Jakbadaćśladyoralnościpierwotnejiupiśmiennieniawtekstachstaropolskich?
35
Uwzględnianiecałościowegokontekstukulturymatuznaczenie
kluczowe[wyróż.-A.D.],boprzecieżzupełnieinnecechy,organizację,
zastosowaniaisposobyznaczeniamaprzekazustnywspołeczeństwie,którego
wszystkiefunkcjeiinstytucjeopierająsięnapamięci,mowieżywejikontakcie
bezpośrednim[ł];innezaś-wspołeczeństwie,wktórymwszystkimitymi
sferamirządzipismo,wprowadzającnowesposobydziałania,nowetypyrelacji
iwłasnąlogikę.Podobnietekstpisanyinaczejbędziefunkcjonowałwprze-
strzeniwypełnionejprzezinneteksty,ludziwprawionychwposługiwaniusię
nimiiorganizacjeoperującedokumentami,ainaczej-wświecie,wktórym
będzieegzotycznymprzybyszem,emisariuszeminnegoświatainośnikiem
nieznanejsiły(Godlewski2008:165).
Nabywaniepismamożeprzebiegaćwróżnysposób,wzależnościod
wieluczynników.Wwypadkupolszczyznyważnymkontekstemtowarzy-
szącymupiśmiennieniubyłałacina:
Upiśmiennieniepolszczyzny-jakpodkreślaliśmy-pozostajewścisłym
związkuzdwujęzycznością.Faktutegoniedasięprzecenić.Pisanyjęzykpolski
nabywanyjestzawszejakodrugipojęzykupisanymłacińskim(należysobie
wyobrazićsytuację,wktórejniepiśmiennaosobawładającapolszczyznąjest
uczonałaciny,wtymjęzykuopanowujepismoidopierowówczasmożestanąć
przedkoniecznościąpisaniapopolsku)(Krążyńska,Mika,Słoboda2015:60)
3
.
Mimosformułowanychwyżejzastrzeżeń(hipotetycznycharakterśladów
oralnościpierwotnejiupiśmiennienia,brakmateriałuporównawczego,
wielorakieukontekstowienieoralnościipiśmienności)trudnozignorować
to,żemówimyojęzykupolskimupoczątkówjegopiśmiennegorozwoju,
nadrzędnahipotezaoobecnościwnimśladóworalnościpierwotnejiupi-
śmiennieniawydajesięzatemwpełniuzasadniona.
3
JakwskazujeOng,łacinaniebyłajedynymjęzykiemfunkcjonującymprzedewszyst-
kimwpiśmie.Dotyczytorównieżtakichjęzyków,jaksanskryt,klasycznyarabskiczy
hebrajski:nTestatusofthesevariouschirographicallycontrolledlanguageshasbeensum-
marizedheretobringoutthefactthatLearnedLatinisnottheonlylanguageespecially
contouredbythetechnologicalinventionsofwritingand,later,print[ł]”(Ong1982:34).
