Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Postawienieproblemu
25
wczternastymwieku,tj.ponajeździeMongołów(miastoMo-
skwazostałozałożonewwiekudwunastym).Państwotookazało
sięzachłannenanoweziemiewsposób,wjakiRuśKijowska
nigdyniebyłaipochłaniałoswychsąsiadów,pókijegoekspan-
sjaniezostałapowstrzymanaw1991roku-wtymczasienosiło
jużnazwęZSRR.Należypamiętać,żepoczątkowoMoskwanie
nazywałasiebieRosją.Tenostatniterminzacząłbyćużywany
wsiedemnastymwieku,aoficjalniewszedłwużyciewwieku
osiemnastym.Równieważnejest-nacowskazałostatnio
EdwardKeenanwinspirującymartykule-żepaństwomoskiew-
skieniemiałoświadomościbyciakontynuacjąpaństwakijow-
skiego1.Niemapowodówbysądzić,żeIwanGroźnylubjego
przodkowiekiedykolwiekuważaliUkrainęczyBiałoruś(wtedy
podpolsko-litewskimpanowaniem)zadziedzictwomoskiew-
skie.Zatempojęcienreunifikacji”tychtrzechnarodówwschod-
niosłowiańskichrozwinięteprzezrosyjskichideologówosiemna-
stegowiekubyłowynalazkiemkońcasiedemnastegowieku.Nie
byłoonojednakintegralnączęściąmoskiewskiegopunktuwi-
dzeniawwiekachpiętnastymiszesnastym.Moskwawchłonęła
wkońcuUkrainęiBiałoruśniedlatego,żepragnęłaponownego
znimipołączenia(niemożnabyłomówićoniczymtakim,gdyż
państwateniebyływcześniejpołączone),leczdlatego,żeroz-
szerzałasięwewszystkichkierunkach.
Zgodniezpowyższym,żyjącywszesnastymwiekuAnglikGi-
lesFletcherbyłambasadoremwMoskwie,aniewRosji,któreto
rozróżnieniepoczyniłwswejksiążceOftheRusseCommonwealth
(1588).JednakjegonMoskwa”oraztwórpóźniejszy-rossijskaja
imperija(zdominowaneprzezRosjanimperiumcarskie)-zlewają
sięwjednąnRosję”upraktyczniewszystkichwspółczesnychhi-
storykówtejczęściświata.TakieużycieokreślenianRosja”od-
wracauwagęodkolonialnegocharakterunabytkówterytorialnych
Moskwy.PodczasgdyRuśniebyłapaństwemkolonialnym,to
moskowskojegosudarstwoaspirowałodostatusupotęgikolonial-
nej,aRossijapodberłemcarów,czyteżrossijskajaimperija,osią-
___
___
___
___
_
1EdwardKeenan,nOnCertainMythicalBeliefsandRussianBehaviours”,
w:TheLegacyofHistoryinRussiaandtheNewStatesofEurasia,red.
S.FrederickStarr,t.1,Armonk,NY:M.E.Sharpe1994,s.19-40.
