Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Cytowska,Trudnedrogiadaptacji,Kraków2012
ISBN:978-83-7850-051-3,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2012
1.1.Adaptacjawujęciubiologiczno-psychologicznym
25
-Niejodek2000).UjęcieLazarusabywanazywanefenomenologiczno-po-
znawczym,ajegosednemjesttwierdzenie,żejednostkaiotoczeniewpływają
nasiebienawzajem,awięcrelacjataulegaciągłemuprzeobrażeniu,ponieważ
zmianyzachodzątakżewobrębieobydwustrontransakcji–przekształceniu
ulegająśrodowiskoipozostającywnimczłowiek.Natękoncepcjępowo-
łujesięwieluwspółczesnychpsychologówbadającychproblematykęstresu5.
Biologiczneujmowaniereakcjiorganizmuludzkiegonazmianęotoczenia
pozwoliłozrozumieć,żeutrzymaniehomeostazyzotoczeniemmożebyćnie
ladawyzwaniemdlaorganizmuczłowiekajakokonstrukcjizarównobiolo-
gicznej,jakipsychicznej.
Reasumując,obecniepsychologiacorazczęściejzaoczywistośćuznajeto,
żeadaptacjaspołecznajestciągłąinterakcjąpomiędzyjednostkąaśrodo-
wiskiem.Choćzewzględunaspecyfikędyscyplinyskupiasięnaczłowieku
ijegomechanizmachadaptacyjnych,tojednakniepostrzegaśrodowiskajako
niezależnego,danegouprzedniozestawuproblemów,zktórymiczłowiek
musisobieporadzić,leczzwracauwagę,żetoczłowiekjesttwórcąowych
problemów(Lewontin,za:Maruszewski2004,wstęp).Takwięczmianaoto-
czeniainicjującaprocesadaptacjijednostkijestspowodowanaaktywnością
człowieka,niestetynietylkotąpozytywną,lecztakżenegatywną(wyniszcza-
jącagospodarkatechnologiczna,efektcieplarnianyitp.).Tegotypuzmiany
środowiskatechnicznegoczykulturowegopowodują,zdaniemTomaszaMa-
ruszewskiego(2004,wstęp),żeludzkaadaptacjanietylkojestodpowiedzią
nacoś,cosięzdarzyło,leczantycypujecoś,comożesięzdarzyć.Zatęumie-
jętność,wedługautora,odpowiedzialnajestaktywnośćpłatówczołowych,
nowewyzwaniadlajednostkizaświążąsięzrzeczywistościąwirtualnąoraz
zkoniecznościąsegregowaniacorazwiększejliczbyinformacji.Namysłbu-
dziprzewrotniepostawionepytanie:czywskazanaprzezpsychologówczęść
mózgu(płatyczołowe),któramawłaściwościprzewidywaniazdarzeń,za-
wszejemiała,czyteżtaksięstałowprocesieewolucjiczłowiekanaskutek
corazbardziejskomplikowanychiproblematycznychzmianwotaczającym
środowisku?Jakoilustracjatakiegozałożenianiechposłużyraportzbadań
nadlondyńskimikierowcamitaksówek,uktórychstwierdzonozdecydowa-
5PodobneujęciereakcjiczłowiekanazmianęotoczeniaprzedstawiłHansSelye(wyd.pol.–
1974).Ontakżewswojejteoriiokreśliłstresemniespecycznezmianyorganizmuzachodzące
wodpowiedzinawszelkiestawianemużądania.ZmianytewedługSelye’gomajądwojakiego
rodzajucharakterprzystosowawczy:lokalnyzespóładaptacyjny,wskładktóregowchodzą
specycznereakcjezachodzącewmiejscuwystępowaniastresora,iogólnyzespóładaptacyj-
ny,obejmującyreakcjeniespecyczne,uogólnione–itowłaśnieogólnyzespóładaptacyjny
jestistotąstresu.Takrozumianeprzystosowaniedozmianyprzechodziprzeztrzyfazy:reakcji
alarmowej,odporności,wyczerpania.
