Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Nawetnajnaiwniejszyagentpolicjiwiedobrze,żenie
należyzanadtowierzyćsłowomświadków”–powiedział
historykfrancuski,MarcBloch.Przysłowiewyraziło
tęsamąprawdęowielewcześniej,leczwsposób
znaczniemniejuprzejmy:„Nikttakniełże,jaknaoczny
świa​dek”.
Wywodykronikarzydostarczająwięcnamwiedzy...
niekiedybardzonawetwzględnej.Dziełanaukowe,
pisaneprzezfachowcówuzbrojonychwcałyaparat
krytykinowoczesnej,pouczają,iletrzebaczęsto
prostowaćwrelacjachludzi,którzywidzieli,„byliprzy
tym”...Aleiwtychostatniowspomnianychdziełach
naukowychnieobywasiębezznakówzapytania.Kupiec
wileńskiHanulon,zwanyinaczejHansemzRygi,walnie
dopomógłJagiellewzdobyciuwładzynaLitwie
iwspółpracowałztwórcamiuniidwóchpaństw.
Topewne.Alecosięznimstałopóźniej?Czy
rzeczywiścieprzeniósłsiędoPolskiizostałszlachcicem?
Jedenzewspółczesnychnamprofesorówuniwersytetu
uważatozafakt,drugizabajkę.
Żadnazmetodhistoriograficznychniemożerościć
sobiepretensjidomiananaukiścisłej.Odnosisię
tozarównodohistoriiwydarzeniowej,jakidointegralnej,
czylitej,którausiłujeodtworzyćpełnięprocesu
dzie​jo​wego.
W1948rokupewienuczonydrukujedzieło,wktórym
stwierdza,żeuschyłkurządówKazimierzaWielkiego
gęstośćzaludnieniaPolskiwynosiła4,8ludzinakilometr
kwadratowy.Dziesięćlatpóźniejtensamautoroznacza
jużtęgęstośćna„powyżej7ludzi”.Jegodwajkoledzy
powiadają,żejużwcześniejbyło„ponad8osób
na1kmkw.”.Całkiemniezależnieodtegojeszczeinny
badaczdoszedłdowniosku,iżwskutekintensywnej
działalnościosadniczej„odczasówKazimierzaWielkiego
(więcchybawłącznie–P.J.)zaludnieniewzrosło”