Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
FortyfikacjeZamościawosiemnastowiecznychprzekazachkartograficznych...
39
twierdzyz1772r.-sporządzonyprzezFerdynandaBuzoganyego,Zamość
zprzedmieściamiyprzyległościami,podługprawdziwegopołożeniawroku1774
namappieokazany-wykonanyprawdopodobniewpierwszejpołowie1774r.,
PlannderbevestigtenStadtZamosczNebst-Ihrenvorstadten,wieSolchebey
EinrukenderKraysKonigeTrouppen,Anno1772beschaltenware.DieseStadt
gehortalseinePolnischeOrdonationsStadtdemFurstenZamoiskijistIhmeauch
nachdemdiesertheilPolensinGallizienverwandetworden,gelastenworden-
wykonanyprzezM.JohannaDerichsaw1775r.orazPlannvonderFestung
NoviZamoscinderKonigreichGalliziennebstderumselbeauf6,bis700Klafern
liegendeGegend-wykonanyprzezinżynierawojskowego,kpt.Andreasade
Haillmannaw1777r.41
ZokresupanowaniaaustriackiegoAnnaPawłowskawymieniadziewięć
opracowańkartograficznychodnoszącychsiędoobrazutwierdzyzamojskiej42.
Wtymzestawieniusześćbyłoautoryzowanych.Najważniejszymelementem
tychplanówjestwierneprzedstawienieurządzeńobronnychtwierdzy
wostatnimokresiejejfunkcjonowaniaprzedwielkąprzebudową
irozszerzeniem,któregodokonanopo1809r.,kiedytoZamośćznalazłsię
wgranicachKsięstwaWarszawskiego43.OautorachplanówZamościa
powstałychmiędzy1772a1800r.brakjestdokładniejszychinformacji.
Wwiększościbylitojednakoficerowie,geometrzyiinżynierowiepracującydla
armiiaustriackiej.Teprzypuszczeniapotwierdzająsięwsposobiewykonania
planów,naniesieniananieelementówfortyfikacjiizabudowy,wdużejczęści
wykorzystanychnapotrzebyarmii44.
Pierwszyzplanówsytuacyjnych,powstaływokresiepanowania
austriackiego,byłautorstwaFerdynandaBuzoganyego45.Powstałw1772r.,
wczasie,kiedyaustriackaWojskowaKomendaGeneralnawLwowie,na
poleceniecesarzaJózefaII,dokonywałaspisugalicyjskichfortec.Oprócz
Zamościazauwarownemiejsca”uznanowówczastakżeBrody,Stanisławów,
MariampoliKazimierzk.Krakowa,wichopisiezaznaczając,żeuzamki,
basztyimurywnichsąwłasnościąprywatną”46.Niemożnawykluczyć,że
plansytuacyjnytwierdzyzamojskiejz1772r.byłczęściądodanądoopisu
stanuumocnieńZamościaorazjegostatusuwłasnościowego.Sporządzony
zostałwjęzykuniemieckimijakopierwszyodnotowujenumeracjębastionów.
Rozpoczynałasięonaodbastionupołudniowo-zachodniego47,zgodnie
zruchemwskazówekzegara.Treśćplanuobejmujetwierdzęotoczoną
fortyfikacjamibastionowymizzaznaczeniemprzebiegufosyorazfragmentem
41A.Pawłowska,op.cit.,s.262,poz.9,10,11;B.Sawa,op.cit.,tII,s.26;PlansytuacyjnyZamościa-
twierdzy,oryg.1772r.,ibidem,s.27,ZamośćzprzedmieściamiyPrzyległościami...,oryg.1774r.,ibidem,
s.28,PlanderbevestigtenStadtZamosczNebst...,oryg.1775r.,ibidem,s.29,PlanVonderFestungNovi
Zamosc...,oryg.1777r.,ibidem,s.30-35.
42A.Pawłowska,op.cit.,s.261-263.
43J.Żygawski,op.cit.,s.237-238.
44Ibidem,s.238.
45PlansytuacyjnyZamościa,twierdzyz1772roku,ANK,Zbiórkartograficzny,sygn.VI292;S.Herbst,
J.Zachwatowicz,op.cit.,s.132,poz.12;A.Pawłowska,op.cit.,s.261-262;W.Przegon,
J.Żygawski,op.cit.,s.65-66,113-ryc.37.
46Z.Stankiewicz,op.cit.,s.76.
47Po1809r.bastionnr3.
